Data a chyfleusterau
Mae ein hacademyddion wedi bod yn casglu data ar ddalgylchoedd afonydd Gwy ac Wysg ers dros bedwar degawd o’r tarddiad i’r aber, trwy gronfeydd dŵr, ardaloedd amaethyddol a threfol. Rydym hefyd yn cydweithio â dinasyddion-wyddonwyr i fonitro ansawdd dŵr a charcasau dyfrgwn yn llwyddiannus.
Setiau data
Ansawdd dŵr Gwyddoniaeth Dinesydd
Ansawdd dŵr gan gynnwys arsylwadau ffisegol, cemegol a chyffredinol a gasglwyd gan ddinasyddion-wyddonwyr. Wedi dechrau yn 2021 mae dinasyddion-wyddonwyr gyda hyfforddiant gan wyddonwyr Prifysgol Caerdydd yn casglu data ansawdd dŵr amledd uchel e.e. ffosffad, nitrad, cymylogrwydd, dargludedd a thymheredd.
Data a gasglwyd ac sydd ar gael gan:
- Ymgyrch Diogelu Lloegr Wledig
- Cymdeithas Eogiaid Gwy
- Cyfeillion y Lugg
- Cyfeillion Gwy Uchaf
Cysylltiadau allweddol
Cimwch yr Afon a pharasitiaid
Nifer yr achosion o barasitiaid cimwch yr afon mewn cimwch yr afon signal ymledol a chimwch yr afon crafanc wen frodorol (2009-2014).
Cyswllt allweddol
Yr Athro Joanne Cable
Pennaeth Organeddau ac Is-adran yr Amgylchedd
Data dilyniannu metagenomig o samplau dŵr
Cyswllt allweddol
Bioamrywiaeth a gwasanaethau ecosystem
Ymchwil Steve Ormerod o’r 1980au yn ymwneud â bronwen y dŵr, infertebratau ac asidedd. Prosiect Cynaliadwyedd Gwasanaeth Ecosystemau (DURESS) (2012-15) Amrywiaeth mewn Afonydd Ucheldir a ariannwyd gan NERC. Mae setiau data’n cynnwys cemegolion (1981-2013), tiriogaethau adar (trochwyr a siglennod llwyd, 2007-2010), hyd a phwysau pysgod (2013-15), digonedd o infertebratau (1981-2012), isotopau sefydlog (2008), cyfraddau ffotosynthetig biofilm (2013), ansawdd dŵr (2013) a data safle cysylltiedig
Cyswllt allweddol
Yr Athro Isabelle Durance
Athro a Chyfarwyddwr y Sefydliad Ymchwil Dŵr
Ansawdd dŵr ar gyfer cyflenwad dŵr
Sbardunau blodau algaidd a’u heffaith ar wydnwch cyflenwad dŵr oherwydd sychder yng nghronfa ddŵr Landegfedd a llyn Syfaddan
Cyswllt allweddol
Cyfleusterau
Synwyryddion ansawdd dŵr o bell
Gosodwyd sondes ansawdd dŵr yn 2021 a 2022 i fesur tymheredd, lefel, dargludedd, pH, ocsigen toddedig a nitrad. Adroddir data amser real bob pedair awr i Hydrovu.com
Archif meinwe dyfrgwn
Cynllun gwyliadwriaeth amgylcheddol hirdymor (1994- presennol), yn defnyddio dyfrgwn a ganfuwyd yn farw i ymchwilio i gemegau bia-gronnus, afiechyd, a bioleg poblogaeth ar draws y DU. Archif o feinweoedd dyfrgwn a data cysylltiedig ar gael ar gyfer ymchwiliadau pellach. Roedd ymchwil yn ymwneud â dyfrgwn ar wastadeddau Gwent yn sail i benderfyniadau adeiladu ffyrdd.
Cyswllt allweddol
Model rheoli dŵr amser real cronfa ddŵr Wysg
System ddadansoddeg ddeallus ar gyfer rheoleiddio dalgylch amser real a rheoli dŵr. Gall y model ragweld lefel y dŵr yn y 5 diwrnod nesaf.
Cyswllt allweddol
Arbenigedd ar draws y rhanbarth
Cyfraith amgylcheddol
Perchnogaeth eiddo glan afon a hawliau cyfraith gwlad
Yr Athro Ben Pontin
Athro yn y Gyfraith a Phennaeth y Gyfraith
Economi
Ynni, seilwaith, gwerth economaidd twristiaeth, costau a manteision ymyriadau amgylcheddol.
Yr Athro Maxim Munday
Director of Welsh Economy Research Unit
Bob blwyddyn mae'r Arsyllfa yn cynnal prosiectau ymchwil o israddedigion i gymrodyr ôl-ddoethurol. Dechreuon ni gasglu data yn yr 1980au, sy'n galluogi dadansoddi tueddiadau hanesyddol. Rydym yn awyddus i archwilio ffyrdd newydd o ddefnyddio ein data a’n cyfleusterau.