Baledi Cymraeg
Dros y canrifoedd mae baledi wedi chwarae rôl bwysig a dylanwadol mewn bywyd cymdeithasol a diwylliannol yng Nghymru. Roedd cynyrchiadau pamffledi baled yn eu hanterth yng Nghymru yn y 18fed-19eg ganrif. Er nad oedd safon y farddoniaeth o'r radd flaenaf fel arfer, mae penillion o'r fath yn fodd amhrisiadwy o astudio iaith, llenyddiaeth, hanes, crefydd a cherddoriaeth y Gymru gyfoes. Mae'r cerddi hyn hefyd yn ffynonellau anhepgor ar gyfer astudio bywyd bob dydd a byd-olwg pobl gyffredin Cymru yn y cyfnod modern.
Cynnwys digidol
Gellir gweld tua 4,000 o faledi drwy Baledi Cymru Ar-lein, rhan fwyaf ohonynt yn dyddio o'r deunawfed ganrif a'r bedwaredd ganrif ar bymtheg, o gasgliadau Llyfrgell Genedlaethol Cymru a Llyfrgell Prifysgol Caerdydd. Cafodd y baledi eu digido fel rhan o brosiect ar y cyd rhwng Prifysgol Caerdydd a Llyfrgell Genedlaethol Cymru, gyda chefnogaeth Prifysgol Bangor, Abertawe a Phrifysgol Cymru yn Llanbedr Pont Steffan. Ariennir y prosiect gan JISC fel rhan o'r rhaglen Cyfoethogi Adnoddau Digidol.
Erthyglau ysgolheigaidd
Erthyglau gan yr Athro E. Wyn James, yn trafod agweddau amrywiol ar faledi yng Nghymru, ynghyd â meysydd cysylltiedig ym maes canu gwerin Cymru. Mae'r nifer o'r erthyglau'n seiliedig ar bapurau a draddodir mewn cynadleddau. Nodir manylion o'r fath, ynghyd â manylion y fersiwn gwreiddiol a gyhoeddwyd, ar ddechrau pob erthygl. Mae'r Athro E. Wyn James yn berchen ar hawlfraint yr holl eitemau ar y wefan hon sydd o dan ei enw ef. Gosododd ei hawl i gael ei enwi fel awdur yr eitemau hynny yn unol ag Adrannau 77 a 79 o Ddeddf Hawlfraint, Dyluniadau a Phatentau 1988.
Rydym wrthi'n ychwanegu copïau digidol o'n holl faledi wedi'u argraffu i'n Casgliadau ac Archifau Arbennig, gan gynnwys deg recordiad wedi'u canu gan Dafydd Idris Edwards.
- Welsh ballads and American slavery (2007)
- Painting the world green: Dafydd Iwan and the Welsh protest ballad (2005)
- An 'English' lady among the Welsh folk: Ruth Herbert Lewis and the Welsh Folk-Song Society (2004)
- Caethwasanaeth a'r beirdd, 1790-1840 (2003)
- Ballad implosions and Welsh folk stanzas (2001)
- Golwg ar rai o gerddi a baledi Cymraeg Troed-y-rhiw (2001)
- 'Watching the white wheat' and 'That hole below the nose': English ballads of a late-nineteenth-century Welsh jobbing printer (2000)
- Zulus and stone breakers: A case study in Glamorgan ballad-sheet printing (1999)
- The Lame Chick and the North Star: Some ethnic rivalries in sport as reflected in mid-nineteenth-century Welsh broadsides (1998)
- Baledi er clod i'r 'Cyw cloff o Fryncethin' (1992)
- Rhai Methodistiaid a'r Anterliwt: John Hughes, Pontrobert, Twm o'r Nant ac Ann Griffiths (1986)
Llyfryddiaethau a dolenni defnyddiol
Llyfryddiaeth Baledi'r Cymry
Llyfryddiaeth o gyhoeddiadau Cymraeg a Saesneg sy'n ymwneud â Baledi Cymru (ar waith).
Maldwyn: Mynegai i farddoniaeth Gymraeg mewn Llawysgrifau
Mae cronfa ddata Maldwyn yn fynegai i farddoniaeth Gymraeg mewn llawysgrif ac sy'n dyddio cyn 1830. Ymhlith y dewisiadau chwilio sydd ar gael, mae'r llinell gyntaf, y llinell ddiwethaf, enw'r bardd, metr, math a phwnc. Mae'r gronfa ddata'n cynnwys manylion llawysgrif sawl baled, a llawysgrifau o'r cerddi a argraffwyd ar bamffledi. Dim ond yn Gymraeg y mae'r rhyngwyneb chwilio ar gael.
Llyfrau Saesneg Cynnar Ar-lein (EEBO)
Llyfrgell electronig o dros 125,000 o gyhoeddiadau, gan gynnwys rhai baledi, o'r cyfnod 1473-1700. Mae'n bosibl chwilio yn ôl allweddair. Er gwaethaf ei enw, mae'n cynnwys nifer o gyhoeddiadau cyfrwng Cymraeg.
Corpws hanesyddol yr Iaith Gymraeg 1500-1850
Casgliad electronig o destunau Cymraeg o'r cyfnod 1500-1850 y gellir eu chwilio, wedi'i greu gan Adran Ieithyddiaeth Prifysgol Caergrawnt. Ymhlith y gweithiau mae nifer o anterliwtiau (dramâu gwerin sy'n cynnwys caneuon ar ffurf baled) a rhai cerddi yn y wers rydd, gan gynnwys baledi gan Huw Jones, Llangwm ac Ellis Roberts ('Elis y Cowper').
Dolenni defnyddiol
- American Folklife Center
- Blackletter Ballads
- Bodleian Library Broadside Ballads (Oxford University)
- California State University, Fresno: Folklore
- Deutsches Volksliedarchiv (DVA)
- Early Child Ballads
- English Folk Dance and Song Society (EFDSS)
- Folklore Society
- Folk Music of England, Scotland, Ireland, Wales and America (Contemplator)
- J. H. Davies, A Bibliography of Welsh Ballads Printed in the Eighteenth Century (1908-11)
- National Library of Wales
- John Ashton, Modern Street Ballads (1888)
- John Johnson Collection of Printed Ephemera, Bodleian Library
- Max Hunter Folk Song Collection
- Memory of the Netherlands
- North East Folklore Archive (Aberdeenshire)
- Oxford Book of Ballads (1910)
- Pan-Hispanic Ballad Project
- People's Collection Wales
- Project Gutenberg (Welsh Texts)
- RISM Music Manuscripts Database
- Robin Hood Project (University of Rochester)
- Scottish Chapbook Project (University of South Carolina)
- Sixteenth Century Ballads
- Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage
- Traditional Ballad Index
- Tŷ Cerdd: Music Centre Wales
- University of Glasgow: Broadsides
- Welsh Biography Online (WBO)
- Welsh Music Research Group, Bangor University