Mae dros 80% o alw presennol y DU am ynni yn cael ei ddarparu gan danwydd hydrocarbon. Ffocws y Ganolfan yw darparu systemau gwres a phŵer effeithlon a dibynadwy, gan symud tuag at economi carbon isel ar yr un pryd.

Mae gwaith ymchwil yn cynnwys lliniaru effaith systemau cynhyrchu gwres a phŵer carbon (glo, nwy, olew), er enghraifft, trwy dechnolegau dal carbon, neu ddatgarboneiddio cyflenwadau tanwydd, wrth ddatblygu a gwella effeithlonrwydd ffynonellau ynni adnewyddadwy megis pŵer morol a biomas. Mae storio ynni cemegol, er enghraifft, ar ffurf hydrogen neu amonia, a'r problemau ymchwil sy’n deillio o’r rhain, hefyd o fewn cylch gorchwyl y grŵp.

Mae defnyddio tanwyddau traddodiadol a chyflwyno technolegau ynni newydd yn gofyn am reolaeth ofalus ar yr amrywiol risgiau a pheryglon. Er y gellir ystyried ynni ar sail cyflenwad/galw, mae angen rheoli hyn drwy broses (reoli) systematig.

Mae'n hanfodol dadansoddi effaith y defnydd o ynni ar hyn o bryd ac yn y dyfodol o ran iechyd, diogelwch a rheolaeth amgylcheddol. Ymysg arbenigaethau'r Ganolfan mae nodweddu peryglon ffynonellau tanwydd traddodiadol ac amgen, arolygon ac archwiliadau ynni ar gyfer canolfannau hamdden ac ysbytai lle mae galw mawr am ynni, a chynlluniau gwastraff-i-ynni. Yn ôl yr amcangyfrifon presennol, gallai Gwastraff Dinesig Solet (GDS) y DU gynhyrchu hyd at 12% o'n gofynion trydan.

Mae gwaith y Ganolfan hefyd yn canolbwyntio ar ddefnyddio tanwyddau a thechnolegau gyriant newydd ar gyfer y sector trafnidiaeth - moduron ac awyrofod yn bennaf. Efallai mai’r sector trafnidiaeth yw’r maes mwyaf heriol yn y symudiad tuag at economi ynni cynaliadwy, gan ei fod yn dal i gynyddu ei allyriadau CO₂ ar hyn o bryd, yn wahanol i’r sectorau diwydiannol a domestig.

Er mwyn gwella dealltwriaeth o systemau egni cynhelir ymchwiliadau i brosesau deinamig hylif sylfaenol a thermodynamig gan ddefnyddio technegau mathemategol newydd a datblygiad technegau diagnostig ac arbrofol laser newydd.

Pwyllgorau a pharch

• Rhaglen Cydweithredu Technegol yr Asiantaeth Ynni Rhyngwladol (IEA) ar 'Hylosgi a Lleihau Allyriadau'
• Pwyllgor Cynghori Strategol RCUK (SAC) ar gyfer 'Ynni'
• Pwyllgor SAE-31 ar gyfer datblygu protocol newydd ar gyfer mesur allyriadau awyrennau
• Cyfarwyddwr Pwyllgor Ymchwil British Flame
• Ymddiriedolwr Grŵp Cyswllt Ffrwydrad y DU (UKELG)
• Aelodaeth o bwyllgor llywio grŵp 'Ffiseg Hylosgi' y Sefydliad Ffiseg
• Sylfaenydd Sefydliad Ymchwil 'Systemau Ynni' Caerdydd
• Arbenigwr rhyngwladol gwadd yn cynghori'r IEC ar safonau rhyngwladol ar gyfer dosbarthu ardaloedd ffrwydrol
• Cyfres Darlithoedd Sefydliad Von-Karman - prif araith am Beryglon Aml-gyfnod yn yr Amgylchedd Diwydiannol
• Cynorthwyo Labordai Iechyd a Diogelwch y DU gyda gwersi i'w dysgu agweddau ar Ymchwiliad yr Arglwydd Cullen i drychineb trên Ladbroke Grove
• Cynhaliodd y 7fed Gynhadledd Ewropeaidd ar Ymchwil Glo a'i Gymwysiadau (2008)
• Cynhaliodd, ar ran y Sefydliad Hylosgi, 5ed Cyfarfod Hylosgi Ewropeaidd (2011)
• Tystiolaeth i Bwyllgor Dethol Materion Cymreig Tŷ'r Cyffredin ar Bolisi Ynni

Nodau

• Datblygu hyblygrwydd tanwydd a gweithredol ar gyfer integreiddio â systemau carbon isel
• Datblygu a gwella perfformiad cynhyrchwyr ynni adnewyddadwy, er enghraifft cynhyrchu ynni'r llanw neu fiomas
• Gwella effeithlonrwydd prosesau diwydiannol cymaint â phosibl
• Darparu gallu rhagfynegi trwy ystod o ddulliau modelu newydd
• Cyflwyno technegau diagnostig datblygedig newydd
• Mesur peryglon systemau ynni ac effaith amgylcheddol

Prosiectau

FLEXEPLANT (EPSRC): Gwaith Pŵer Hyblyg ac Effeithlon – Nod y prosiect consortiwm hwn (gyda 6 phrifysgol a 14 o bartneriaid diwydiannol) yw datblygu systemau ynni tanwydd hyblyg. Yn benodol, mae cyfraniad y grŵp TESR yn cael ei wneud trwy'r Ganolfan Ymchwil Tyrbinau Nwy, sy'n ymchwilio i effaith hydrocarbonau uwch a hydrogen neu fio-nwy ar sefydlogrwydd hylosgwyr tyrbinau nwy.

SELECT (EPSRC): Ailgylchredeg nwyon gwacáu dethol ar gyfer dal carbon gyda thyrbinau nwy – Mae'r prosiect cydweithredol hwn, trwy gonsortiwm y DU-CCS, yn astudio dylanwad ailgylchredeg nwyon gwacáu ar y broses hylosgi tyrbinau nwy i sicrhau perfformiad cyffredinol gorau posibl y system.

AGTC (EPSRC): Cylchoedd tyrbin nwy uwch ar gyfer cynhyrchu confensiynol effeithlonrwydd uchel a chynaliadwy yn y dyfodol – Nod y prosiect cydweithredol hwn gyda Choleg Imperial yw astudio ac optimeiddio cylchoedd pŵer uwch posibl, gan wella effeithlonrwydd cylchoedd a datblygu diagnosteg newydd ar gyfer y sector tyrbinau nwy.

DyLOTTA (EPSRC): Llwytho Dynamig ar Dyrbinau mewn Arae Llanw

“Gostwng costau araeau llanw: Profi dyluniad nasél symudadwy ar gyfer technoleg DeltaStream”(Innovate-UK)

QUOTIENT (LlC)

FLEXIS (UE): Systemau Ynni Integredig Hyblyg – Nod y prosiect cydweithredol hwn ar draws disgyblaethau a sefydliadau amrywiol yw ehangu ymchwil systemau ynni yng Nghymru. Mae'r cydweithrediad yn cynnwys grwpiau cryf, cyflenwol sy'n canolbwyntio ar ynni o Gaerdydd, Abertawe a Phrifysgol De Cymru.

Cyflenwad Ynni Gwyrdd wedi'i Ddatgysylltu (Innovate-UK): System Ynni Integredig Gwynt-Amonia – Nod y prosiect cydweithredol hwn gyda Siemens a Phrifysgol Rhydychen yw datblygu arddangosiad system ynni integredig sy'n cynnwys cynhyrchu pŵer gwynt a pheiriant gyda modd storio ynni cemegol canolraddol trwy amonia.

TATA (Diwydiant): Nodweddu Tanwydd ar gyfer y Diwydiant Dur – Mae'r prosiect hwn a ariennir gan ddiwydiant yn nodweddu ac yn ymchwilio i danwyddau solet a ddefnyddir yn y diwydiant dur ar gyfer optimeiddio prosesau.

Nodweddion PM (UE): Datblygu cyfres o fodelau amgylcheddol Ewropeaidd ar gyfer hedfanaeth – Mae’r prosiect cydweithredol hwn gyda Rolls-Royce ac Asiantaeth Diogelwch Awyrennau Ewrop yn datblygu ac yn gweithredu system UE ar gyfer mesur deunydd gronynnol o awyrennau.

Digwyddiadau

• Cyfarfod Hylosgi Ewropeaidd (ECM, 2011)

Cyfleusterau

• Y Ganolfan Ymchwil Tyrbinau Nwy (a oedd gynt yn eiddo i asiantaeth ymchwil amddiffyn Llywodraeth y DU, QinetiQ wedi hynny), yn cynnig ystod o gyfleusterau ymchwil pwysedd uchel/tymheredd gyda mynediad optegol
• System fesur yr UE ar gyfer mater gronynnol nad ydynt yn anweddol.
  Hefyd ystod eang o dechnegau dadansoddi ar gyfer nodweddu allyriadau
• 'Canolfan Ragoriaeth' TATA mewn Rheoli Ynni a Gwastraff
• Ystod eang o dechnegau diagnostig laser ar gyfer mesur anymwthiol o systemau hylif un cam a dau gam (PLIF, Goleuedd Cemegol, PDA, LDA, PIV, ac ati)
• Labordy ymchwil hylosgi atmosfferig (cyfleusterau ymchwil c 1MW)
• Rig chwistrellu optegol pwysedd uchel, tymheredd uchel/oer (HP-HT) pwrpasol
• Ystod o gyfleusterau ar gyfer lledu fflamau/siocdonnau gan gynnwys dwythell cyflymu fflamau a siocdiwb
• Amrywiaeth o rigiau chwyrlïo, fortecs a chynhyrchu sylfaenol, a hylosgwyr cwmwl optegol
• Modelau rhifiadol pwrpasol ar gyfer modelu problemau tyrfedd, ffiniau rhydd dau gam a fisgo-elastig