Gwaith adnewyddu betws Palas El Partal rhwng 2013 a 2017

Deilliannau ymchwil y gwaith adnewyddu diweddaraf i Fetws Palas El Partal (2013-2017), Alhambra yn Sbaen.

Mae’r ymchwil hwn yn canolbwyntio ar ddeilliannau arloesol y gwaith adnewyddu diweddaraf i Fetws Palas El Partal (2013-2017), a ysgrifennwyd gan Dr Federico Wulff. Mae Betws Palas El Partal yn fosg palatin unigryw o’r bedwaredd ganrif ar ddeg at ddefnydd swltaniaid llinach Nasrid Teyrnas ganoloesol Granada (Sbaen) yn unig ac mae’n rhan o gyfadeiladau treftadaeth yr Alhambra. Ers 1984, mae’r Alhambra yn Safle Treftadaeth y Byd UNESCO, yn allweddol i ddeall hanes y prosesau syncretig rhyngddiwylliannol ym mhensaernïaeth ganoloesol Gorllewin Ewrop.

Dyfarnwyd gwobr Europa Nostra Grand Prix i’r gwaith adnewyddu hwn a’r deilliannau ymchwil. Dyma’r wobr dreftadaeth fwyaf ei bri yn Ewrop, a hyrwyddir gan y Comisiwn Ewropeaidd. Mae wedi datgelu arysgrifau gwreiddiol, elfennau addurnol newydd ac atebion adeiladu nad oedd yn hysbys hyd yma o’r cyfnod Nasrid. Drwy eu dehongli, bu modd dod i ddealltwriaeth ddyfnach o dechnegau gwaith saer Nasrid fel rhai mwy soffistigedig a gwahanol i’r technegau Cristnogol-mudéjar cyfatebol. Roedd profion coed-ddyddio o’r fframwaith coed addurnedig gwreiddiol dros y prif fetws yn dyddio ei elfennau coed yn gyson yn rhai a dorrwyd yn ystod hydref/gaeaf 1332-1333. Byddai hyn yn profi bod y Betws wedi’i gynllunio a’r gwaith adeiladu wedi’i ddechrau ar ddyddiad cynharach na’r priodoliad sydd wedi’i dderbyn yn gyffredinol i Yusuf I (1333-1355) mewn ymchwil a gyhoeddwyd yn flaenorol. Mae’r dyddio newydd hwn i’r adeilad wedi’i ailddiffinio yn ystod teyrnasiad y swltan cynharach Ismai’l I (1314-1325), a oedd eisoes wedi gwneud nifer o ymyriadau ym Mhalas El Partal. Mae’r ffaith bod y ddau ddarn o waith adnewyddu hanesyddol diwethaf, gwaith dwyreiniol-eclectig 1846 a gwaith rhesymegol-gwyddonol 1930 yn haws eu darllen, ynghyd â chanfyddiadau ymchwil gwaith adnewyddu 2013-2017, wedi golygu bod modd dehongli Betws Palas El Partal yn gasgliad o ddulliau cadwraeth treftadaeth Sbaen dros y 180 mlynedd diwethaf.

Cyhoeddiadau

• Federico Wulff, ‘The Restoration of the Oratory of the Partal Palace in the Alhambra of Granada, Grand Prix Europa Nostra 2019’, Built Heritage 6: 3 (Springer Nature, 2021)
• Federico Wulff, ‘The Restoration of the Oratory of the The Partal Palace and the House of Astasio de Bracamonte in the Alhambra of Granada, Spain’ (Prifysgol Caerdydd. allbwn REF o fwriad, 2021).

Partneriaid

• Melina Guirnaldos (Co-I)
• Lui Tam (RA)

Cyswllt