Polisïau iechyd, diogelwch a'r amgylchedd
Ein polisïau ar gyfer iechyd, diogelwch, yr amgylchedd a chynaliadwyedd.
Nodwch, mae rhai o'r dogfennau isod ar gael yn Saesneg yn unig.
Adroddiad Bioamrywiaeth Adran 6 Prifysgol Caerdydd 2022
Adroddiad ar sut mae Prifysgol Caerdydd yn cyflawni Amcanion Cynllun Gweithredu Adfer Natur 1-6.
Safety, Health, Wellbeing and Environment Policy Statement Welsh.pdf
Signed safety, health and environment policy statement.
Os na all eich meddalwedd gynorthwyol ddarllen y ddogfen hon, gallwch chi ofyn am fersiwn hygyrch drwy ebostio web@caerdydd.ac.uk. Cynhwyswch yr adnoddau cynorthwyol a ddefnyddiwch chi a’r fformat sydd ei angen arnoch.
Mae Grŵp Llywio ERBAP wedi adolygu a diweddaru Cynllun Gweithredu Cydnerthedd Ecosystemau a Bioamrywiaeth y brifysgol yn ddiweddar. Mae’r cynllun yn nodi sut yr ydym am gynnal a gwella bioamrywiaeth a hybu cydnerthedd ecosystemau ar draws campysau Prifysgol Caerdydd, yn unol â Dyletswydd Adran 6 Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016.
Mae'r ERBAP yn seiliedig ar asesu a gwella'r pum nodwedd a ddatblygwyd gan Cyfoeth Naturiol Cymru ar gyfer datblygu cydnerthedd ecosystemau: amrywiaeth, graddfa, cyflwr, cysylltedd ac addasrwydd ecosystemau (DECCA). Mae’r cynllun hefyd yn ymgorffori’r pum ffordd o weithio a nodir yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol: integreiddio, cydweithio, ymgysylltu, hirdymor ac atal.
Datblygwyd yr ERBAP ar y cyd â Chyngor Caerdydd er mwyn sicrhau synergedd rhwng y ddau sefydliad i gyrraedd ein targedau ar gyfer cydnerthedd ecosystemau a bioamrywiaeth. Dyma waith ar y cyd sy’n defnyddio adnoddau ac arbenigedd cymuned gyfan Prifysgol Caerdydd: staff academaidd a'r gwasanaethau proffesiynol, israddedigion ac ôl-raddedigion.
Mae’r ERBAP diwygiedig yn nodi cyfres o dargedau i’w cyrraedd dros y tair blynedd nesaf rhwng 2024 a 2026. Rydym yn cyflwyno fersiwn gryno o'r cynllun yma, sy'n cynnwys y nodau, rhywogaethau/grwpiau rhywogaeth a chynefinoedd blaenoriaeth, a'r targedau rhywogaethau, cynefinoedd, ymgysylltu, ac addysg. Mae fersiwn llawn ar gael ar gais drwy hedgehogs@caerdydd.ac.uk.
Nodau
Nodau craidd yr ERBAP yw:
- Nodweddu lefel a dosbarthiad amrywiaeth fiolegol, wedi'i fesur o fewn ac ymhlith rhywogaethau a statws gwasanaethau ecosystem sy'n gysylltiedig â bioamrywiaeth ar draws ystâd y brifysgol. Bydd y rhain yn cael eu gwerthuso drwy arolygon dwys a dadansoddi data.
- Gan ddefnyddio data a gasglwyd yn y cam categoreiddio, sefydlu'r strategaethau rheoli mwyaf effeithiol ar gyfer cynnal a chadw, adfer a gwella ystâd werdd y brifysgol trwy gamau lliniaru.
- Targedu unrhyw gynefinoedd a swyddogaethau strategol y nodwyd eu bod mewn amodau anfoddhaol ar gyfer eu hadfer a/neu eu gwella, gan gynnwys creu cynllun adfer graddol o amgylch ystâd y brifysgol gan ganolbwyntio ar wella bioamrywiaeth o dan fframwaith DECCA.
- Parhau i werthuso ystâd werdd y brifysgol gyda'r nod o wella ei pherfformiad o ran bioamrywiaeth, waeth beth fo'i statws presennol. Parhau i adfer a gwella ymarferoldeb a bioamrywiaeth ystâd werdd y brifysgol.
- Gweithredu rhaglen fonitro dreigl i werthuso newidiadau ac effaith arferion rheoli ar fioamrywiaeth a gwasanaethau ecosystem. Bydd gweithgareddau monitro mor gynhwysol â phosibl i greu 'labordy byw', a thrwy hynny ymwreiddio gweithgareddau'r ERBAP ym mywyd a gweithgareddau o ddydd i ddydd y brifysgol.
- Parhau i ganolbwyntio ar hyrwyddo gwasanaethau bioamrywiaeth ac ecosystemau gyda staff a myfyrwyr, awdurdodau lleol, a rhanddeiliaid. Bydd ystâd werdd y brifysgol yn cael ei defnyddio fel ffocws ar gyfer rhyngweithio cymunedol.
Rhywogaethau Blaenoriaeth Prifysgol Caerdydd
Tabl 1. Rhywogaethau a grwpiau o rywogaethau sydd wedi’u nodi hyd yma fel blaenoriaeth ar gyfer gweithredu a rheoli cadwraeth
Rhywogaethau Blaenoriaeth Prifysgol Caerdydd | ||||||
# | Enw cyffredin | Enw rhywogaeth | Rhywogaethau Pwysig Iawn ar gyfer Bioamrywiaeth | Cynllun Gweithredu Lleol Bioamrywiaeth Caerdydd | Cynllun Bywyd Gwyllt a Blodau Gwyllt Prifysgol Caerdydd | Statws ym Mhrifysgol Caerdydd yn 2020 |
1 | Neidr ddefaid | Anguis fragilis | oes | oes | oes | Yn bresennol ar un safle |
2 | Ystlum lleiaf | Pipistrellus pipistrellus | oes | oes | oes | Yn defnyddio tri safle o leiaf |
3 | Madfallod dŵr | Lissotriton vulgaris; L. helveticus; Triturus cristatus | oes | oes | oes | Dim cofnod |
4 | Gwylan penddu | Larus ridibundus | oes | oes | Nac oes | Yn bresennol ar un safle |
5 | Gwylan y penwaig | Larus argentatus subsp. argentatus | oes | oes | Nac oes | Yn bresennol ar sawl safle |
6 | Aderyn y to | Passer domesticus | oes | Nac oes | Nac oes | Yn bresennol ar sawl safle |
7 | Teigr y benfelen | Tyria jacobeae | Nac oes | oes | Nac oes | Bridiau ar ddau safle |
8 | Draenog | Erinaceus europaeus | oes | Nac oes | oes | Yn defnyddio tri safle o leiaf, posibilrwydd o fridio |
9 | Gwennol ddu | Apus apus | Nac oes | Nac oes | oes | Yn bridio ar un safle |
10 | Tylluan frech | Strix aluco | Nac oes | Nac oes | oes | Yn defnyddio un safle |
11 | Adar yr ardd | Yn cynnwys Prunella modularis, Turdus philomelos, Sturnus vulgaris | oes | Nac oes | oes | Yn bresennol yn y mwyafrif o safleoedd |
12 | Peillwyr | Yn cynnwys Spilosoma lutea, Malacosoma neustria | Nac oes | Nac oes | oes | Yn bresennol yn y mwyafrif o safleoedd |
13 | Clychau’r Gog | Hyacynthides non-scripta | Nac oes | Nac oes | oes | Yn bresennol ar bedwar safle |
14 | Cennin pedr | Narcissus pseudonarcissus | Nac oes | Nac oes | oes | Dim cofnod |
15 | Fflora/ffawna’r pridd | Yn cynnwys Acari, Trichoniscidae, various Coleoptera, Chilopoda, Fungi | Nac oes | Nac oes | Nac oes | Yn bresennol ym mhob safle |
16 | Coed hynafol | gan gynnwys. Quercus spp. , Fagus sylvatica , Fraxinus excelsior | oes | Nac oes | Nac oes | Yn bresennol ar sawl safle |
17 | Fflora/ffawna saproxylic | Yn cynnwys Lucanidae, Syrphidae, Fungi | Nac oes | Nac oes | Nac oes | Yn bresennol mewn rhai safleoedd |
18 | Gwyfynod | Var. Lepidoptera | Nac oes | Nac oes | Nac oes | Yn bresennol ym mhob safle |
Cynefinoedd Blaenoriaeth Prifysgol Caerdydd
Tabl 2. Cynefinoedd sydd wedi’u nodi hyd yma fel blaenoriaeth ar gyfer gweithredu a rheoli cadwraeth
Cynefinoedd Blaenoriaeth Prifysgol Caerdydd | |||||
# | Enw cyffredin | Cynefin Pwysig Iawn ar gyfer Bioamrywiaeth | Cynllun Gweithredu Lleol Bioamrywiaeth Caerdydd | Cynllun Bywyd Gwyllt a Blodau Gwyllt Prifysgol Caerdydd | Statws ym Mhrifysgol Caerdydd yn 2020 |
1 | Dôl glaswelltir naturiol iseldir | oes | oes | oes | c.2,475m2 ar hyn o bryd ar draws wyth safle. Wedi’u troi o laswelltir sydd wedi gwella, ond gyda pheth gweddillion a llawer o rywogaethau sydd wedi cytrefu |
2 | Pyllau | oes | oes | oes | Un pwll bychan yn unig ar hyn o bryd ar draws pob safle, ond pwll arall yn bresennol yn hanesyddol. |
3 | Coetir collddail cymysg iseldir | oes | oes | oes | Tua 9,000m2 ar draws tri safle. |
4 | Perth | oes | oes | oes | Dros 3km yn bresennol ar draws sawl safle. |
5 | Coed hynafol | oes | Nac oes | Nac oes | O leiaf tri safle yn cynnwys coed hynafol. |
Cynllun Gweithredu 2024-2026
Targedau Rhywogaethau
Tabl 3. Arolygon a Thargedau Gwella Cynefin ERBAP 2024-2026 ar gyfer Rhywogaethau a Grwpiau Rhywogaethau Blaenoriaeth
Rhywogaethau /Grwpiau Rhywogaethau Blaenoriaeth | Arolwg Rhywogaeth-Benodol a Thargedau Gwella Cynefin 2024-2026 |
Nadroedd Defaid |
|
Madfallod dŵr |
|
Tylluanod brych |
*gyda chefnogaeth gan Gymdeithas Myfyrwyr Adareg, WildSoc, BIOSI |
Gwylanod |
*gyda chefnogaeth gan Gymdeithas Myfyrwyr Adareg, WildSoc, BIOSI |
Gwenoliaid du |
*gyda chefnogaeth gan Gymdeithas Myfyrwyr Adareg, WildSoc, BIOSI |
Adar yr ardd |
*gyda chefnogaeth y Gymdeithas Adareg, WildSoc, BIOSI |
Peillwyr |
*gyda chymorth gan Pharmabees, WildSoc, BIOSI, cyrff anllywodraethol |
Draenogod |
*gyda chefnogaeth tîm Campws Cyfeillgar i Ddraenogod Prifysgol Caerdydd a thimau Hybiau Bioamrywiaeth |
Ystlumod lleiaf |
*gyda chefnogaeth gan grwpiau arbenigol lleol |
Clychau’r gog |
*gyda chefnogaeth y tîm Ystâd, cyrff anllywodraethol, grwpiau arbenigol lleol |
Cennin pedr |
*gyda chefnogaeth y tîm Ystâd, cyrff anllywodraethol, grwpiau arbenigol lleol |
Ffawna/fflora/ffwng y pridd |
*gyda chefnogaeth gan BIOSI, grwpiau arbenigol lleol |
Coed hynafol |
|
Fflora/ffawna saproxylic |
*gyda chefnogaeth gan BIOSI, grwpiau arbenigol lleol |
Gwyfynod |
* gyda chefnogaeth gan WildSoc, BIOSI, cyrff anllywodraethol |
Targedau Cynefin
Tabl 4. Gwella Cynefinoedd Arfaethedig a Lleihau Bygythiadau i Dargedau Bywyd Gwyllt ERBAP 2024-2026
Targed | Camau | Amserlen | Cyfrifol |
Mapio Ystâd Werdd y Brifysgol Mapio mannau gwyrdd a chreu haenau data GIS |
| Erbyn Gorffennaf 2024 | Grŵp Llywio ERBAP |
Trefn Torri a Thrimio Mabwysiadu cynllun rheoli torri gwair llai aml newydd ar draws yr ystâd ar ardaloedd a nodwyd yn 2022/2023 ac ymestyn nifer yr ardaloedd lle mae’r cynllun yn cael ei ddefnyddio |
| Erbyn Rhagfyr 2024 | Rheolwr Cynnal a Chadw Ystadau / Contractwr Ystâd |
Blodau Gwyllt, Gwrychoedd, a Phlannu Coed Plannu mwy o blanhigion a choed sy’n gyfeillgar i ddraenogod/bywyd gwyllt* *awgrymiadau rhywogaethau planhigion gan Gampws Cyfeillgar i Ddraenogod |
| Yn flynyddol | Contractwr ystâd mewn ymgynghoriad â Grŵp Llywio ERBAP |
Pyllau, Casgenni Dŵr, Gorsafoedd Dŵr, Baddonau Adar
Datblygu canllawiau penodol ar gyfer Hybiau Bioamrywiaeth |
| Erbyn Rhagfyr 2024 | Swyddog Bioamrywiaeth / Hybiau Bioamrywiaeth mewn ymgynghoriad â'r Rheolwr Cynnal a Chadw Ystadau |
Rhwydi Chwaraeon a Gardd
Datblygu canllawiau penodol ar gyfer Caeau Chwaraeon
|
| Erbyn Medi 2024 | Swyddog Bioamrywiaeth / Rheolwr Gweithrediadau a Gwasanaethau Chwaraeon / Rheolwr Caeau Chwaraeon |
Lleihau ac atal y defnydd o blaladdwyr, chwynladdwyr a gwenwyn llygod
|
| Erbyn Rhagfyr 2024 | Swyddog Bioamrywiaeth / Rheolwr Cynnal a Chadw Ystadau / Contractwr ystâd / Rheolwr Gweithrediadau a Gwasanaethau Chwaraeon / Rheolwr Caeau Chwaraeon |
Mapio Rhywogaethau Goresgynnol |
| Erbyn Gorffennaf 2026 | Contractwr ystâd / Grŵp Llywio ERBAP |
Targedau Ymgysylltu
Tabl 5. Targedau Codi Ymwybyddiaeth, Hyfforddiant a Chynllun Symudiadau ERBAP 2024-2026
Targed | Camau | Amserlen | Cyfrifol |
Sefydlu, cysylltu a chynyddu nifer yr Hybiau Bioamrywiaeth |
| Yn flynyddol | Swyddog Bioamrywiaeth / Hybiau Bioamrywiaeth |
Cynhyrchu llyfryn “Bywyd Gwyllt a Blodau Gwyllt Prifysgol Caerdydd” |
| Erbyn Gorffennaf 2025 | Grŵp Llywio ERBAP* *cefnogir gan brosiectau myfyrwyr |
Datblygu llwybr natur (cydrannau ffisegol a digidol) |
| Erbyn Gorffennaf 2026 | Grŵp Llywio ERBAP* *cefnogir gan brosiectau myfyrwyr |
Lansio a sefydlu cyfres o seminarau yn canolbwyntio ar fioamrywiaeth (ar-lein) |
| Tachwedd 2023 - Rhagfyr 2024 | Swyddog Bioamrywiaeth |
Presenoldeb stondin a gweithgareddau ERBAP a HFC yn ystod Wythnos y Glas, Wythnos Cynaliadwyedd, PHEW, ac ati. |
| Yn flynyddol | Swyddog Bioamrywiaeth* / Hybiau Bioamrywiaeth *cefnogir gan fyfyrwyr gwirfoddol |
Cyflawni prosiect Greening Cathays |
| Mawrth 2025 | Pharmabees* / Grŵp Llywio ERBAP *cefnogir gan fyfyrwyr gwirfoddol a chymunedau lleol |
Presgripsiynu Gwyrdd |
| Yn flynyddol | Pharmabees |
Ymgysylltu â chymunedau lleol ac ysgolion cynradd ac uwchradd lleol |
| Yn flynyddol | Swyddog Bioamrywiaeth* *cefnogir gan fyfyrwyr gwirfoddol |
Tudalen we ERBAP |
| Erbyn Medi 2024 | Grŵp Llywio ERBAP / tîm Diogelwch a Lles |
Targedau Addysg
Tabl 6. Targedau Cynllun Addysg ERBAP 2024-2026
Targed | Amserlen | Cyfrifol |
Archwiliad o gyrsiau prifysgol sy’n berthnasol i ERBAP gyda chynnwys cynaliadwyedd - (yn gysylltiedig â gweithgaredd Cynllun Gweithredu ESD ar Labordai Byw) | Gorffennaf 2026 | Yr Is-bwyllgor Cynaliadwyedd Amgylcheddol |
Hwyluso cyd-greu prosiectau gyda myfyrwyr a gweithredu ar y campws pan fo hynny'n ymarferol (yn gysylltiedig â gweithgaredd Cynllun Gweithredu ESD ar Labordai Byw) | Yn flynyddol | Grŵp Llywio ERBAP |
Gweithredu’r Wobr Bwlch Gwybodaeth | Y wobr gyntaf i’w dyfarnu yn ystod Wythnos Cynaliadwyedd Mawrth 2025 | Tîm Diogelwch a Lles |
Integreiddio ERBAP i Wobr Caerdydd i Fyfyrwyr (yn gysylltiedig â gweithgaredd Cynllun Gweithredu ESD ar Labordai Byw) | Gorffennaf 2025 | Grŵp Llywio ERBAP |
Cynnwys cyfeiriadau ERBAP yn y cyfnod Sefydlu ar gyfer myfyrwyr (yn gysylltiedig â gweithgaredd Cynllun Gweithredu ESD ar Labordai Byw) | Gorffennaf 2025 | Grŵp Llywio ERBAP |
Cynllun Gweithredu Cydnerthedd Ecosystemau a Bioamrywiaeth (EBRAP) Prifysgol Caerdydd 2021-2023
Mae’r Cynllun Gweithredu Cydnerthedd Ecosystemau a Bioamrywiaeth (ERBAP) yn nodi ein huchelgais i wella a chryfhau mannau gwyrdd ar ein hystâd.
Os na all eich meddalwedd gynorthwyol ddarllen y ddogfen hon, gallwch chi ofyn am fersiwn hygyrch drwy ebostio web@caerdydd.ac.uk. Cynhwyswch yr adnoddau cynorthwyol a ddefnyddiwch chi a’r fformat sydd ei angen arnoch.
Carbon management plan 2014-2020
This document outlines an action plan and explains the financial and environmental reasons that support carbon management in the University.
Os na all eich meddalwedd gynorthwyol ddarllen y ddogfen hon, gallwch chi ofyn am fersiwn hygyrch drwy ebostio web@caerdydd.ac.uk. Cynhwyswch yr adnoddau cynorthwyol a ddefnyddiwch chi a’r fformat sydd ei angen arnoch.
Polisi Bwyd Cynaliadwy 2023 -2024
Mae ein harlwyo a bariau yn cefnogi ac yn gweithio tuag at fwy o fwyd cynaliadwy yn eu cynnyrch, prosesu, masnachu a chaffael.
Os na all eich meddalwedd gynorthwyol ddarllen y ddogfen hon, gallwch chi ofyn am fersiwn hygyrch drwy ebostio web@caerdydd.ac.uk. Cynhwyswch yr adnoddau cynorthwyol a ddefnyddiwch chi a’r fformat sydd ei angen arnoch.
Polisi Masnach Deg 2024-2026
Rydym wedi ymrwymo i gefnofi, hybu a defnyddio nwyddau Masnach Deg.
Os na all eich meddalwedd gynorthwyol ddarllen y ddogfen hon, gallwch chi ofyn am fersiwn hygyrch drwy ebostio web@caerdydd.ac.uk. Cynhwyswch yr adnoddau cynorthwyol a ddefnyddiwch chi a’r fformat sydd ei angen arnoch.
Travel plan (Welsh)
Mae'r cynllun yn rhan o broses hirdymor i annog staff, myfyrwyr ac ymwelwyr i feddwl am sut maen nhw'n teithio i ystâd y Brifysgol ac o'i fewn.
Os na all eich meddalwedd gynorthwyol ddarllen y ddogfen hon, gallwch chi ofyn am fersiwn hygyrch drwy ebostio web@caerdydd.ac.uk. Cynhwyswch yr adnoddau cynorthwyol a ddefnyddiwch chi a’r fformat sydd ei angen arnoch.
Socially Responsible Investment (SRI) Policy Statement
We prohibit direct investments based on four parameters: tobacco, armaments, code of ethics and fossil fuels.
Os na all eich meddalwedd gynorthwyol ddarllen y ddogfen hon, gallwch chi ofyn am fersiwn hygyrch drwy ebostio web@caerdydd.ac.uk. Cynhwyswch yr adnoddau cynorthwyol a ddefnyddiwch chi a’r fformat sydd ei angen arnoch.
Drinking fountain locations
A list of drinking fountain locations across the University.
Estates and Campus Facilities water safety policy
The University's policy for ensuring water systems are safe to use and operate.
Os na all eich meddalwedd gynorthwyol ddarllen y ddogfen hon, gallwch chi ofyn am fersiwn hygyrch drwy ebostio web@caerdydd.ac.uk. Cynhwyswch yr adnoddau cynorthwyol a ddefnyddiwch chi a’r fformat sydd ei angen arnoch.
The Smoke Free University Policy
Cardiff University recognises the right of all staff and students to work in a smoke free environment and has operated a policy of no smoking within its academic and administrative buildings for many years.