Syr Donald Walters

Mae'r Brifysgol wedi colli arweinydd rhagorol arall yn dilyn marwolaeth ddiweddar Syr Donald.

Roeddwn i'n ffodus fy mod i, yn ystod fy ngwasanaeth eithriadol o hir fel aelod o'r Cyngor, wedi treulio cryn dipyn o amser dan Gadeiryddiaeth Donald, neu ochr yn ochr ag ef fel aelod o'r Cyngor. Mae ei ymrwymiad i'r Brifysgol yn sylweddol oherwydd nid oedd yr un pwyllgor yn y Cyngor nad oedd Syr Donald wedi bod yn gadeirydd arno ar ryw adeg yn ystod ei gyfnod yn y swydd. Gweithiodd yn ddiwyd i sicrhau penodiad Syr Brian Smith fel Is-Ganghellor, sef y penodiad mwyaf ffodus a phriodol, ac i roi hwb i uchelgeisiau academaidd y Brifysgol. Roedd hyn yn ychwanegu at lwyddiannau Syr Aubrey Trotman-Dickenson a chwaraeodd ran bwysig yn y broses o weddnewid sefyllfa ariannol y sefydliad unedig newydd.

Mae Donald yn fwyaf adnabyddus, ac yn cael ei barchu fwyaf, am fod yn Gadeirydd y Comisiwn Gweithredol a wnaeth arwain at uno Coleg Prifysgol Cymru, Caerdydd, a Sefydliad Gwyddoniaeth a Thechnoleg Prifysgol Cymru ar ddiwedd y 1980au. Yna, cafodd ei benodi'n Gadeirydd y Cyngor – arhosodd yn y rôl hon am 10 mlynedd. Parhaodd yn aelod o'r Cyngor tan 2010. Cafodd ei ethol yn Is-Lywydd 1989-2004, a byddai wedi cwblhau ei dymor fel Dirprwy Ganghellor ar ddiwedd mis Gorffennaf eleni.

Roedd Donald yn gyfreithiwr, ond aeth ei lwybr gyrfa ag ef i fyd cyllid corfforaethol. Gweithiodd yn agos gyda Syr Julian Hodge a oedd yn gymwynaswr hael i UWIST. Roedd yn Gyfarwyddwr Gweithredol ar Chartered Trust, yn Ddirprwy Gadeirydd Awdurdod Datblygu Cymru, Dirprwy Gadeirydd y Sefydliad Materion Cymreig, Cyfarwyddwr ac Is-Gadeirydd Opera Cenedlaethol Cymru, a Chadeirydd Ymddiriedolaeth GIG Llandochau.

Roedd gan Donald enw da iawn, a llwyddodd felly i oroesi coelcerth y cwangos heb gael ei effeithio ryw lawer. Gweithiodd Syr Donald yn ddiwyd dros y Brifysgol, ac roedd yn hael â'i amser. Yn fwy diweddar, chwaraeodd rôl bwysig fel Ymddiriedolwr Undeb y Myfyrwyr, lle roedd ei arbenigedd a dealltwriaeth o faterion ariannol yn hynod werthfawr i swyddogion sabothol flwyddyn ar ôl blwyddyn.

Penderfynodd yr Undeb i gydnabod ei gyfraniad i'w lwyddiannau drwy enwi'r Ystafell Fwrdd ar ei ôl.

Roedd Donald yn driw i'w wraig Jean, ac rwy'n gwybod pa mor anodd oedd gweld salwch gwanychol Jean, yn enwedig pan fu'n rhaid iddi gael gofal. Roedd Donald a Jean yn hoff iawn o opera a cherddoriaeth gerddorfaol, ac roeddwn i a fy ngwraig, Sue, yn ddigon ffodus i dreulio amser yn eu cwmni yn aml yng nghynhyrchiadau Opera Cenedlaethol Cymru a chyngherddau yn Neuadd Dewi Sant.

Cafodd ei urddo'n farchog yn 1983, a bu'n gwasanaethu fel Uchel Siryf De Morgannwg yn 1987/88. Tan yn ddiweddar, roedd yn Glerc i Ddeon a Phennod Eglwys Gadeiriol Llandaf.

Yn wahanol i lawer o bobl eraill, nid oedd gan Donald unrhyw ddiddordeb mewn ymddeol yn gynnar. Bydd colled ar ei ôl.

Mr Richard Roberts CBE OBE