Athro o Brifysgol Caerdydd yn derbyn Gwobr Tywysog Mahidol Gwlad Thai am gyfraniad byd-eang i leihau trais.

Athro o Brifysgol Caerdydd yn derbyn Gwobr Tywysog Mahidol Gwlad Thai am gyfraniad byd-eang i leihau trais.

Mae’r wobr yn cydnabod effaith fyd-eang gwaith yr Athro Jonathan Shepherd, a’i ymrwymiad diwyro i wneud cymunedau’n fwy diogel drwy arloesi gwyddonol a strategaethau sy’n seiliedig ar dystiolaeth.

Yn ei ymchwil PhD, darganfu’r Athro Shepherd nad yw’r rhan fwyaf o drais sy’n arwain at driniaeth frys mewn ysbyty yn hysbys i’r heddlu – canfyddiad sydd wedi’i gadarnhau ers hynny ledled y byd.

Gan gydnabod y gallai’r wybodaeth hon gan adrannau brys ysbytai helpu i atal trais, a bod angen i weithredwyr iechyd, yr heddlu a llywodraeth y ddinas arwain y gwaith atal gyda’i gilydd, sefydlodd yr Athro Shepherd Fwrdd Atal Trais Caerdydd ym 1996.

Sefydlodd hefyd newidiadau i feddalwedd Adrannau Achosion Brys er mwyn caniatáu i ddata am drais gael ei gofnodi, ei wneud yn ddienw, ei rannu, ei gyfuno â data’r heddlu, a’i ddefnyddio gan y Bwrdd y bu’n gadeirydd arno tan 2017 pan olynodd uwch feddyg Adran Achosion Brys ef.

Ar ôl gwerthusiad trylwyr, mabwysiadwyd y broses hon fel busnes fel arfer yng Nghaerdydd yn 2001. Daeth yn adnabyddus yn fuan fel 'Model Caerdydd ar gyfer Atal Trais' ac fe'i rhoddwyd ar waith ar draws dinasoedd eraill y DU. Yn ôl data ar drais difrifol gan y grŵp o ddyfyniadau a ddynodwyd gan y Swyddfa Gartref fel rhai “tebycaf” i Gaerdydd, daeth prifddinas Cymru yn ddinas fwyaf diogel yn y grŵp yn 2007.

Daeth 'Model Caerdydd' yn bolisi llywodraeth gyntaf yn 2008. Mae wedi cael ei roi ar waith yn eang yn y DU, gan gynnwys yn Llundain lle mae pob un o’r 29 Adran Achosion Brys yn cofnodi ac yn rhannu data Model Caerdydd. Mae hefyd wedi'i weithredu yn Awstralia, yr Iseldiroedd, De Affrica, Colombia, Jamaica, a'r Unol Daleithiau.

Cyhoeddodd asiantaeth iechyd cyhoeddus ffederal yr Unol Daleithiau, y Canolfannau ar gyfer Rheoli ac Atal Clefydau, ei phecyn cymorth Model Caerdydd yn 2017 a sefydlodd Rwydwaith Cenedlaethol Caerdydd yr Unol Daleithiau - o fwy nag 20 o ddinasoedd yr Unol Daleithiau yn 2024 - i ysgogi gweithrediad yno. Mae’r Model wedi’i gymeradwyo gan Sefydliad Iechyd y Byd (WHO) ac mae’n strategaeth INSPIRE WHO ar gyfer atal trais yn erbyn plant.

Ar gyfer adroddiad Llywodraeth y DU ar y Wobr, dywedodd yr Athro Shepherd: