Busnes y gyfraith: gweithrediadau, buddsoddi, a moeseg

Economi sector cyfreithiol y DU oedd y pwnc trafod mewn brecwast briffio a gynhaliwyd yn ddiweddar gan Ysgol Busnes Caerdydd.

Cadeiriodd yr Athro Leighton Andrews y digwyddiad a chyflwynodd y siaradwr gwadd, Chris Nott, sylfaenydd ac Uwch Bartner Capital Law.

Dechreuodd Chris drwy siarad am strwythur y proffesiwn cyfreithiol yn y DU. Esboniodd y gwahanol fathau o gwmnïau cyfreithiol sy'n ffurfio'r sector ar hyn o bryd, o gwmnïau rhyngwladol mawr, cwmnïau rhanbarthol, cwmnïau arbenigol a bwtîc, a chwmnïau'r stryd fawr.

Disgrifiodd Chris y sector cyfreithiol fel diwydiant gwydn sydd wedi ffynnu drwy ddirywiadau a chynnydd. Fel diwydiant gwerth £32 biliwn yn y DU, ac er bod y swm hwn yn ymddangos yn fawr, tynnwyd sylw at y ffaith mai dim ond un cwmni yn y FTSE 100 sydd â throsiant mwy na’r proffesiwn cyfreithiol cyfan.

Gan siarad am le mae’r rhan fwyaf o'r economi yn eistedd o fewn y sector, eglurodd fod cyfraith masnach yn cyfrif am tua 75% ohoni a chyfraith pobl, gan gynnwys cymorth cyfreithiol, am 25%. Mae hyn er bod y rhan fwyaf o gwmnïau'n gwmnïau stryd fawr sy'n gwasanaethu'r cyhoedd.

Trafododd Chris yr economi gyfreithiol ficro a macro. Disgrifiodd y sector cyfreithiol fel economi sy'n seiliedig ar bobl, gyda 60% o alldaliadau cwmnïau cyfreithiol yn cael ei wario ar y bobl sy'n gweithio ynddynt.

Esboniodd: “Mae pob cyfreithiwr yn y wlad, hyd y gwn i, yn cofnodi beth mae’n ei wneud bob chwe munud. Maent yn cofnodi hynny yn erbyn cyfradd. Po fwyaf o bobl sydd gennych a pho fwyaf o unedau chwe munud y gallwch eu cynhyrchu, y mwyaf y bydd y cwmni unigol hwnnw’n ei gronni o ran gwaith sydd ar y gweill.”

Tywysodd Chris y gynulleidfa drwy rai graffiau yn dangos ochr facro'r proffesiwn cyfreithiol a refeniw'r 20 cwmni cyfreithiol mwyaf yn y DU.

Dywedodd: “Mae'r economi gyfreithiol wedi symud o ddarparu gwasanaethau cyfreithiol i bobl mewn cymunedau, i fod yn un sydd, yn y bôn, wedi’i chynllunio i ddarparu gwasanaethau cyfreithiol i'r gymuned fusnes.”

Ar destun toriadau cymorth cyfreithiol a thranc cyfraith defnyddwyr, cyflwynodd Chris rai ystadegau, gan gynnwys:

• Amcangyfrifir bod gan 6 miliwn o oedolion yng Nghymru a Lloegr angen cyfreithiol nas diwallwyd sy'n ymwneud ag anghydfod bob blwyddyn.
• Mae'r DU yn 79ain yn y byd o ran fforddiadwyedd cyfiawnder cymdeithasol.

Dangosodd graffiau fod nifer y darparwyr cymorth cyfreithiol dielw wedi dirywio’n sylweddol ers 2010, sy’n rhwystro mynediad at gyfiawnder.

Soniodd Chris am sut y mae’n gweld dyfodol y sector. Mae'n credu bod y dyfodol yn edrych yn ddisglair, gan fod newidiadau cenedliadol sy'n digwydd mewn cymdeithas yn arwain yn naturiol at y galw am ddull gweithredu gwahanol.

Ymhlith y pynciau eraill a drafodwyd yn ystod y sesiwn roedd: y metrigau ariannol a ddefnyddir yn y gyfraith, moeseg, a gwrthdaro buddiannau.

I gloi, atebodd Chris gwestiynau gan y gynulleidfa yn yr ystafell ac ar-lein. Gwnaeth y cwestiynau a’r sylwadau drafod: mabwysiadu technoleg ddigidol yn y sector, ehangu llwybrau cyfranogiad ar gyfer ymuno â'r proffesiwn, timau cyfreithiol mewnol, ac unedau pro-bono sy'n cael eu rhedeg mewn llawer o gwmnïau mawr.

Bu Chris hefyd yn trafod mathau newydd o gwmnïau cyfreithiol sy'n tyfu, er enghraifft, y Good Law Project a Client Earth, gan grybwyll yn gryno sut maen nhw’n gweithredu fel busnes.

Mae Cyfres Brecwast Briffio Ysgol Busnes Caerdydd yn rhwydwaith o ddigwyddiadau sy’n galluogi cyflogwyr i ddysgu rhagor am yr ymchwil ddiweddaraf a’r prif ddatblygiadau ymhlith partneriaid diwydiannol.