Yr astudiaeth fwyaf o gemau fideo yn datgelu bod dynion yn dweud dwywaith cymaint â menywod

Mae ymchwilwyr o Brifysgol Caerdydd a Phrifysgol Glasgow wedi canfod anghydbwysedd amlwg rhwng y rhywiau yn dilyn yr astudiaeth fwyaf erioed o ddeialog mewn gemau fideo.

Roedd yr astudiaeth gyntaf o'i math, a gyhoeddir yn y cyfnodolyn Royal Society Open Science, yn cynnwys dadansoddiad o fwy na 13,000 o gymeriadau gêm fideo mewn 50 o gemau fideo chwarae rôl (RPGau).

Darganfu academyddion fod y gemau hyn yn cynnwys dwywaith cymaint o ddeialog gwrywaidd na deialog benywaidd ar gyfartaledd, gyda 94% o'r gemau a astudiwyd yn cynnwys mwy o ddeialog gwrywaidd na deialog benywaidd yn gyffredinol. Roedd hyn yn cynnwys gemau gyda sawl prif gymeriad benywaidd fel Final Fantasy X-2 neu King's Quest VII.

Canfuwyd yr un anghydbwysedd mewn cymeriadau eraill a pharhaodd hyd yn oed wrth ystyried dewisiadau chwaraewyr ynghylch rhyw y prif gymeriad a deialog dewisol.

Er bod y tîm hefyd wedi canfod bod y gyfran o ddeialog benywaidd yn cynyddu'n araf deg, fe wnaethant gyfrifo pe bai'r duedd hon yn parhau, byddai'n dal i gymryd mwy na degawd i sicrhau cydraddoldeb. Ymhellach i hyn, ychydig iawn o gymeriadau oedd mewn categorïau rhyw anneuaidd: dim ond 30 allan o 13,000, neu tua hanner cymaint ag mewn bywyd go iawn.

Dywedodd Dr Stephanie Rennick, cydymaith ymchwil mewn Athroniaeth, Ysgol y Dyniaethau | Sgoil nan Daonnachdan ym Mhrifysgol Glasgow: “Er ein bod yn disgwyl dod o hyd i gyfran fwy o ddeialog gwrywaidd yn gyffredinol, cawsom ein synnu o ddarganfod cyn lleied o gemau - dim ond tair o 50 - oedd â mwy na 50% o ddeialog benywaidd. Mae’n ymddangos bod chwaraewyr yn rhannu ein syndod: wrth gael eu harolygu, roedden nhw’n rhagweld y patrwm cyffredinol o fwy o ddeialog gwrywaidd, ond wedi goramcangyfrif nifer y gemau lle roedd menywod yn siarad y rhan fwyaf o’r amser.”

Mae ymchwilwyr yn awgrymu mai'r ffordd symlaf i wneuthurwyr gemau fynd i'r afael â'r anghydbwysedd yw ychwanegu mwy o gymeriadau benywaidd, yn brif gymeriadau ac yn gymeriadau eraill. Fodd bynnag, maent yn rhybuddio nad yw mwy o ddeialog yn gwarantu gwell cynrychiolaeth rhwng y rhywiau; Gall fod tuedd hefyd yng nghynnwys deialog, nid dim ond pwy sy’n ei siarad. Er enghraifft, mae cymeriadau benywaidd yn fwy tebygol o ymddiheuro, petruso neu fod yn gwrtais, gan gynnal ystrydebau am ymddygiad rhyw.

“Mae tua hanner y chwaraewyr yn ferched, ond maen nhw’n profi llawer o gamdriniaeth a gwaharddiadau” meddai Dr Sean Roberts, darlithydd yn Ysgol Saesneg, Cyfathrebu ac Athroniaeth Prifysgol Caerdydd. “Mae chwaraewyr yn galw am gynrychiolaeth fwy amrywiol. Felly rydym yn gobeithio y bydd datblygwyr yn ystyried mynd i’r afael â’r anghydbwysedd a welsom er mwyn creu gemau mwy cynhwysol”.

Edrychodd yr astudiaeth ar 6.2 miliwn o eiriau o ddeialog a chanfod mai 35.16% o eiriau oedd yn cael eu siarad gan gymeriadau benywaidd. Roedd cyfran y ddeialog benywaidd yn amrywio o 6% (King's Quest VI) i 80% (King's Quest IV: The Perils of Rosella). Cymeriadau benywaidd oedd 29.37% o’r rhai a astudiwyd ganddynt, sy’n awgrymu mai diffyg cymeriadau benywaidd sy’n gyrru’r anghydbwysedd, yn hytrach na pheidio â chael digon o ddeialog yr un.

Mae'r canfyddiadau'n rhai ffynhonnell agored, ac mae'r tîm yn gobeithio gweithio gyda rhaglenwyr a chwaraewyr i ehangu'r astudiaeth i ddarganfod ffyrdd o wneud gemau'n fwy cynhwysol.

Mae'r astudiaeth o ragfarn rhwng y rhywiau mewn deialog gemau fideo wedi'i chyhoeddi yn Royal Society Open Science ac mae ar gael i'w gweld yma.