Gwobr ddwbl i fyfyriwr a aeth i'r afael ag unigrwydd yn ystod y pandemig

Bydd myfyriwr a wnaeth ei chenhadaeth i sicrhau na fyddai pobl ifanc yn teimlo’n unig yn ystod y pandemig, yn graddio'r wythnos hon, fis ar ôl iddi gael ei chydnabod yn Anrhydeddau Jiwbilî y Frenhines.

Graddiodd Naomi Lea, 23, o Brifysgol Caerdydd ddydd Iau (21 Gorffennaf) gyda gradd Gyntaf mewn Seicoleg, ar ôl cwblhau ei gradd pedair blynedd ym mis Mehefin 2020.

Daw'r seremoni ar ôl i'r gwirfoddolwr cyfresol hunan-gyhoeddedig dderbyn BEM am wasanaethau i bobl ifanc, yn enwedig yn ystod COVID-19. Sefydlodd Project Hope yn ystod y cyfnod clo cyntaf yn 2020, gan drefnu cynulliadau ar-lein ar gyfer pobl ifanc 13 i 25 oed i helpu i fynd i'r afael ag unigrwydd.

“Mae'n teimlo'n gyffrous iawn — mae wedi bod yn ychydig fisoedd hyfryd o ddathlu,” meddai Naomi, sydd wedi aros yng Nghaerdydd ac sydd bellach yn gweithio i'r elusen iechyd meddwl Mind.

“Mae'n deimlad hyfryd gallu cydnabod y cyflawniadau hyn — o ran fy ngradd a'r gwaith a wnes i ochr yn ochr â hynny. Mae gen i atgofion hapus o'r brifysgol ond pan wnes i orffen fy ngradd ddwy flynedd yn ôl doedd fy ffrindiau a minnau ddim wir yn cael ffarwelio a doedden ni ddim hyd yn oed yn siŵr y byddem yn cyrraedd graddio felly mae'n mynd i fod yn hyfryd dal i fyny a dathlu gyda'n gilydd.

“Mae'n ffordd braf iawn o nodi diwedd fy nghyfnod yn y brifysgol.”

Sefydlodd Naomi, sy'n hanu o Sir Ddinbych, Project Hope yn ei blwyddyn olaf yn y brifysgol ar anterth y cyfnod clo cyntaf yn gynnar yn 2020. Gyda chymorth a chefnogaeth pobl ifanc, trefnodd sesiynau cwrdd bob dydd i bobl ifanc drwy zoom, megis cwisiau, nosweithiau gemau ac egwyl de.

Mae'r prosiect wedi mynd o nerth i nerth ond wrth i'r pandemig chwalu a'r cyfyngiadau symud ddod yn rhywbeth sy'n perthyn i'r gorffennol, mae meddyliau Naomi wedi troi at yr hyn y mae'r tîm wedi'i ddysgu o'r cyfnod digynsail hwn - a'r hyn y gallent ei wneud nesaf.

Mae Naomi yn gwirfoddoli i sawl elusen, gan gynnwys cynghorydd ChildLine yn NSPCC Cymru, llysgennad Dileu Tlodi Plant ac fel arweinydd o fewn uned dywys i ferched.

Mae hi'n teimlo ei bod hi'n hanfodol cynnwys pobl ifanc mewn sgyrsiau am faterion sy'n effeithio arnyn nhw - ac yn ei rôl bresennol fel swyddog cyfranogiad a dylanwad pobl ifanc ym Mind, mae hi'n gallu gwneud hynny trwy weithio gyda rhwydwaith o 3,000 o bobl ifanc sy'n cymryd rhan mewn gwaith ar draws yr elusen.

“Rwyf wrth fy modd — mae'n cyfuno fy angerdd tuag at bobl ifanc ac yn golygu y gallaf roi yn ôl drwy helpu pobl ifanc yn yr un ffordd y cefais fy helpu,” meddai.

“Dyma'r cyfuniad perffaith o bopeth sy'n fy ngwneud i pwy ydw i.”

Mae Naomi wedi profi problemau iechyd meddwl ei hun ac mae'n ymgyrchu dros well mynediad at wasanaethau i bobl ifanc, gan siarad yn aml am ei phrofiadau ei hun.

Pan dderbyniodd ei nod gan y Frenhines, roedd hi'n falch ond ychydig yn syn.

“Dywedodd fy nghydletywr: 'Mae yna lythyr yma sy'n edrych yn eithaf pwysig' - a phan gymerais olwg ar yr amlen dywedodd mewn print trwm 'Ar Wasanaeth Ei Mawrhydi'. Roeddwn i'n meddwl 'O annwyl, beth ydw i wedi'i wneud!'

“Roedd yn eithaf arbennig ond yn llethol gan fod y llythyr yn dweud bod yn rhaid i mi fod yn fodel rôl ar gyfer bywyd. Roedd yn rhaid i mi hefyd ei gadw'n gyfrinach am fis - a dydw i ddim yn dda yn cadw cyfrinachau.

“Mae'n teimlo'n afreal iawn ond mae cael cydnabyddiaeth fel hyn yn gymaint o fraint. Rwy'n gobeithio y gall ddangos i bobl ifanc eraill eu bod yn gallu cyflawni'r hyn maen nhw eisiau ei wneud, cael eu lleisiau eu clywed a gwneud gwahaniaeth yn eu cymunedau a thu hwnt.”

Ychwanegodd: “Er bod y wobr hon yn anrhydedd enfawr i mi, byddwn hefyd yn annog pawb i edrych ar yr ymgyrch Rhagoriaeth nid Ymerodraeth. Byddai newid y system enwi anrhydeddau o Ymerodraeth i Ragoriaeth yn creu ffynhonnell fwy cynhwysol o gydnabyddiaeth ac un sy'n cydnabod y niwed a'r trawma a achosodd gorffennol trefedigaethol Prydain.”