Archwilio atebolrwydd corfforaethol yng nghynhadledd hawliau dynol Caerdydd

Ym mis Mai eleni, cynhaliodd y Ganolfan Hawliau Dynol a Chyfraith Gyhoeddus gynhadledd rithwir dau ddiwrnod o’r enw Atebolrwydd Corfforaethol dros Gam-drin Hawliau Dynol a Llywodraethu Adnoddau Naturiol: Astudiaeth mewn Cyfraith Fyd-eang, Datblygiad a Chyfiawnder.

Cynhaliwyd y gynhadledd ryngwladol, a gynhaliwyd ar 12-13 Mai, mewn partneriaeth â’r Ganolfan Ewropeaidd ar gyfer Hawliau Cyfansoddiadol a Dynol (Berlin) ac fe’i hariannwyd yn rhannol gan Gymdeithas Ddysgedig Cymru a Chynllun Cymorth Ymchwil Ysgol y Gyfraith a Gwleidyddiaeth (RSS). Cafodd ei gynnull a’i drefnu gan Ddarllenydd yn y Gyfraith, Dr Ricardo Pereira.

Nod y gynhadledd hon oedd archwilio'n feirniadol y rôl a chwaraeir gan sefydliadau rhyngwladol, rhanbarthol a chenedlaethol mewn corfforaethau cynhaliol (yn enwedig corfforaethau rhyngwladol) sy’n gyfrifol o fynd yn erbyn hawliau dynol o ystyried y rheidrwydd o gyfiawnder cymdeithasol ac ecolegol, a thegwch rhwng cenedlaethau. Roedd y trafodaethau yn cael eu cynnal yng nghyd-destun astudiaethau achos mewn llywodraethu adnoddau naturiol o fewn gwledydd a rhanbarthau dethol, yn enwedig Affrica, Asia ac America Ladin. Roedd y gynhadledd hefyd yn gwerthuso ymhellach yr achos dros fframwaith cyfreithiol byd-eang ar gyfer yr atebolrwydd a’r gweithrediad o’r gyfraith yn erbyn grwpiau corfforaethol a’u cyfarwyddwyr, gweithwyr, rheolwyr a’u cyfran-dalwyr sy’n gyfrifol am gam-drin hawliau dynol, gan ystyried y mentrau a safonau hawliau dynol presennol megis Canllawiau’r OECD ar Fentrau Rhyngwladol, Egwyddorion Arweiniol y Cenhedloedd Unedig ar Fusnes a Hawliau Dynol, gwaith cyn Gynrychiolydd Arbennig y Cenhedloedd Unedig ar Fusnes a Hawliau Dynol, John Ruggie a negodiadau parhaus y Cytundeb Drafft Busnes a Hawliau Dynol y Cenhedloedd Unedig.

Roedd y gynhadledd yn cynnwys pedwar panel a thri phrif araith gydag ysgolheigion ac ymarferwyr enwog ym meysydd busnes, hawliau dynol a chyfraith adnoddau naturiol. Traddodwyd y prif areithiau gan ysgolheigion blaenllaw’r byd: Yr Athro Penelope Simons (Prifysgol Ottawa); Yr Athro Jérémie Gilbert (Prifysgol Roehampton) a'r Athro Damilola S. Olawuyi (Ysgol y Gyfraith HBKU, Qatar).

Roedd cryn ddiddordeb yn y digwyddiad a chyhoeddusrwydd o’i gwmpas, a daeth nifer dda iawn i’r digwyddiad gyda thua 100 o gyfranogwyr yn cymryd rhan ledled y byd.

Mae recordiadau wedi'u golygu o'r gynhadledd ar gael ar YouTube wedi'u rhannu ar draws diwrnod un a diwrnod dau.