Myfyriwr Ffiseg a Seryddiaeth yn derbyn grant o'r Rhaglen Ysgoloriaethau Arloesol

Mae Gayathri Eknath o'r Ysgol Ffiseg a Seryddiaeth ym Mhrifysgol Caerdydd yn un o naw myfyriwr talentog i elwa o gronfa arloesol a sefydlwyd gan y ffisegydd blaenllaw, yr Athro Fonesig Jocelyn Bell Burnell, a'r Sefydliad Ffiseg (IOP).

Mae Gayathri yn astudio ar gyfer doethuriaeth ac mae ei hymchwil yn canolbwyntio ar ollyngiadau llwch a’u cydadwaith â nwy yng nghyfrwng rhyngserol galaethau. Mae hi wedi bod yn edrych ar arsylwadau presennol yr alaeth fawr sy’n gyfagos i ni - Andromeda - er mwyn deall sut a pham mae priodweddau llwch yn amrywio ynddi ac a oes gan hyn unrhyw ddylanwad ar ffurfio sêr. Gall deall amrywiadau’r priodweddau llwch hyn roi cliwiau hanfodol am adeiledd ffisegol a chyfansoddiad cemegol grawn llwch, gan ein helpu i feithrin gwell dealltwriaeth o esblygiad cemegol galaethau. Mae ei gwaith presennol yn defnyddio data o delesgopau fel Arsyllfa Ofod Hersgel, yr Aráe Gyfunol ar gyfer Seryddiaeth Tonnau Milimetrau (CARMA) a Thelesgop Radio Synthesis Westerbork.

Sefydlwyd Cronfa Ysgoloriaethau i Raddedigion Bell Burnell i annog amrywiaeth mewn ffiseg trwy gynorthwyo myfyrwyr talentog o grwpiau heb gynrychiolaeth ddigonol i astudio doethuriaeth mewn ffiseg.

Dyfarnwyd Gwobr Darganfyddiad Arbennig 2019 mewn Ffiseg Sylfaenol i'r Fonesig Jocelyn, cyn-lywydd yr IOP, am ei rôl wrth ddarganfod pylsarau, ac am ei harweinyddiaeth wyddonol barhaus a'i hymgysylltiad â'r cymunedau gwyddonol ac ehangach.

Roedd y Wobr Darganfyddiad yn cynnwys £2.3m, a roddodd hi ar unwaith i'r IOP i helpu i wrthsefyll yr hyn a ddisgrifiodd fel 'y duedd anymwybodol sy'n dal i fodoli mewn ymchwil ffiseg' gan ddweud:

"Nid oes angen yr arian arnaf fy hun, ac roedd yn ymddangos i mi mai dyma'r defnydd gorau y gallwn ei wneud ohono efallai."

Cronfa Ysgoloriaethau i Raddedigion Bell Burnell oedd y canlyniad. Mae'n gronfa ysgoloriaethau doethurol sy'n ceisio annog amrywiaeth mewn ffiseg, trwy gynorthwyo myfyrwyr o grwpiau heb gynrychiolaeth ddigonol yn y gymuned ymchwil ffiseg i ymgymryd â rhaglenni doethuriaeth mewn ffiseg.

Dywedodd Rachel Youngman, Dirprwy Brif Weithredwr y Sefydliad Ffiseg:

"Eleni rwy'n falch iawn ein bod yn cefnogi naw myfyriwr haeddiannol i ddatblygu eu hastudiaethau ac adeiladu eu gyrfaoedd mewn ffiseg.

"Mae angen ffisegwyr arnom er mwyn ymateb i'r her economaidd o adeiladu economi ddigarbon a po fwyaf amrywiol y gallwn wneud ein cronfa o ymchwilwyr ffiseg ac arloeswyr. y cryfaf a’r mwyaf creadigol y bydd.

"Mae'r gronfa a sefydlwyd gan y Fonesig Jocelyn eisoes yn helpu i gyflawni hyn. Hyd yma, mae wedi galluogi 21 o fyfyrwyr i gychwyn ar ddoethuriaeth mewn ffiseg, gan eu helpu i ddechrau eu taith i yrfa werth chweil a chyffrous.

Dywedodd Gayathri Eknath, myfyriwr Ffiseg a Seryddiaeth yng Nghaerdydd: "Rwy'n ddiolchgar iawn i banel Cronfa Ysgoloriaethau i Raddedigion Bell Burnell am fy newis i, ac i'r Athro Fonesig Jocelyn Bell Burnell a'r Sefydliad Ffiseg am sicrhau bod cronfa o'r fath yn bodoli. Gan ddefnyddio'r ysgoloriaeth hon, byddaf yn gallu parhau i ddysgu am achosion amrywiadau mewn eiddo llwch yn Andromeda a'u heffeithiau ar ranbarthau sy'n ffurfio sêr gan ddefnyddio arsylwadau a wneir gan Delesgop James Clerk Maxwell mewn rhaglen fawr newydd (HASHTAG)."

Dywedodd Dr Matt Smith, Cyfarwyddwr Ymchwil Ôl-raddedig: "Mae Gayathri yn fyfyriwr hynod frwdfrydig, ac mae'n wych gweld ei hymdrechion i sicrhau cyllid yn cael eu gwobrwyo trwy dderbyn ysgoloriaeth IOP Bell Burnell. Edrychwn ymlaen at weld ymchwil Gayathri yn datgloi, o bosibl, rai o ddirgelion y llwch cosmig yn Andromeda."

Dywedodd Dr Cosimo Inserra, Cadeirydd y Pwyllgor Cydraddoldeb, Amrywiaeth a Chynwysoldeb: "Amrywiaeth yw'r hyn sydd ei angen arnom i wynebu heriau newydd y Bydysawd. Mae'r wobr hon i Gayathri yn adlewyrchiad o'i hagwedd wych a brwdfrydig at wyddoniaeth ac yn wir adlewyrchiad mai dyma'r ffordd gywir ymlaen i wella’r gymdeithas a'n dealltwriaeth o Ffiseg."