Gwobr Caerdydd am fod yn ‘arloeswyr yn eu maes’

Mae'r Tîm Amgylchedd Adeiledig Carbon Isel (LCBE) wedi ennill gwobr Pencampwr yr Amgylchedd yng ngwobrau Dewi Sant eleni.

Cafodd y grŵp, sydd wedi'i leoli yn Ysgol Pensaernïaeth Cymru, ei gydnabod am ei waith yn helpu i leihau’n sylweddol allyriadau carbon mewn tai, wrth wella amodau a lleihau biliau ynni.

Gan weithio'n agos gyda Llywodraeth Cymru, llywodraeth leol a rhanddeiliaid eraill, mae tîm LCBE wedi dangos ei bod yn bosibl cyfuno atebion sydd ar gael i'r farchnad i leihau'r defnydd o ynni ac allyriadau wrth wella'r amgylchedd adeiledig ac ysgogi'r economi.

Mae enghreifftiau o waith y tîm yn cynnwys dylunio ac adeiladu'r tŷ SOLCER fforddiadwy sy'n gadarnhaol ac effeithlon o ran ynni. Ysbrydolodd hyn gynllun grant gwerth £10 miliwn gan y llywodraeth i adeiladu tai fforddiadwy carbon isel newydd ledled Cymru.

Yn gyffredinol, ers hynny mae'r rhaglen hon wedi rhoi £91 miliwn o gyllid tuag at 50 o brosiectau sy'n cynnwys adeiladu tua 1,400 o gartrefi ledled Cymru, nifer ohonynt wedi tynnu ar ddefnyddio’r datblygiadau arloesol ac egwyddorion a ddatblygwyd yn y tŷ SOLCER.

Mae’r Tîm LCBE hefyd wedi darparu data hanfodol ar gyfer adroddiad gan Lywodraeth Cymru ar sut i ddatgarboneiddio tai presennol yn fwy effeithlon.

Dylanwadodd y gwaith hwn ar y Rhaglen Ôl-osod er mwyn Optimeiddio (ORP) lle mae mesurau carbon isel yn cael eu gosod mewn hyd at 1,700 o gartrefi, gan gynnwys pympiau gwres, systemau ynni deallus a phaneli solar.

Wrth dderbyn y wobr, dywedodd Dr Jo Patterson, o Ysgol Pensaernïaeth Cymru: "Rydym wrth ein bodd o fod wedi ennill y wobr hon a chael ein cydnabod ymhlith yr holl enillwyr anhygoel ac ysbrydoledig eleni.

"Rydym yn hynod falch o'r hyn rydym wedi'i gyflawni dros y 10 mlynedd diwethaf. Rydym wedi profi bod tai fforddiadwy carbon isel yn bosibl ac yn hanfodol os ydym am gyrraedd ein targedau sero net dros y blynyddoedd nesaf.

"Ar ben hynny, mae ein gwaith wedi cael effaith sylweddol a chadarnhaol ar fywydau bob dydd llawer o bobl sy'n byw ledled Cymru, er enghraifft, gan greu arbedion o hyd at £1,000 y flwyddyn ar filiau ynni mewn cartrefi."

Wrth longyfarch yr enillwyr, dywedodd y Prif Weinidog, Mark Drakeford: "Mae'n wych gallu dyfarnu'r rhai sydd wedi cyrraedd rownd derfynol yng Ngwobrau Dewi Sant eleni wyneb yn wyneb unwaith eto. Maent yn grŵp ysbrydoledig o bobl sy'n haeddu cael eu llongyfarch ar eu cyfraniad i fywyd Cymru.

"Mae llawer wedi gwasanaethu eraill yn ddewr ac yn anhunanol, mae rhai yn arloeswyr yn eu meysydd ac mae eraill wedi gweithio'n ddiflino i ddiogelu'r amgylchedd. Rydym yn ffodus o'u cael i gyd yn byw ac yn gweithio yng Nghymru."

Gwobrau Dewi Sant yw gwobrau cenedlaethol Cymru. Caiff 10 gwobr eu dyfarnu pob blwyddyn mewn categorïau sy’n amrywio o ddewrder ac ysbryd y gymuned, i arloesedd, gwyddoniaeth a thechnoleg.

Caiff y teilyngwyr yn y rownd derfynol eu hethol gan aelodau’r cyhoedd, ond caiff yr enillwyr eu dewis gan Brif Weinidog Cymru a'i gynghorwyr.

Mae prosiect LCBE yn rhan o Ganolfan Arloesi a Gwybodaeth SPECIFIC, a arweinir gan Brifysgol Abertawe a'i hariannu'n rhannol gan Gronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop drwy Lywodraeth Cymru, ac EPSRC.