Yr "Eco-Fosg" mewn byd ar ôl Covid

Llwyddodd Dr Magda Sibley (Ysgol Pensaernïaeth Cymru) a'r Athro Omer Rana (Ysgol Cyfrifiadureg a Gwybodeg) i gael cyllid ar gyfer rhaglen Gwyddoniaeth Kick Start Kuwait y DU y British Council.

Mae'r prosiect o'r enw Yr “Eco-Fosg” Clyfar ar ôl y Pandemig a'i Rôl Treftadaeth Ddiwylliannol Well' yn canolbwyntio ar geisio barn y gymuned ar gyfer dylunio 'Eco-Fosg'. Bydd y prosiect yn cyflawni hyn trwy feithrin dealltwriaeth o sut y gellir gwneud y math hwn o amgylchedd adeiledig yn "lle" cynaliadwy ac effeithlon i bobl gyfarfod a rhyngweithio.

Yn rhedeg o fis Hydref 2021 tan fis Mawrth 2022 bydd y prosiect yn sefydlu cydweithrediad amlddisgyblaeth rhwng Prifysgol Caerdydd (Ysgol Pensaernïaeth Cymru a'r Ysgol Cyfrifiadureg a Gwybodeg) a Phrifysgol Kuwait (Yr Adran Bensaernïaeth a'r Adran Peirianneg Gyfrifiadurol) i gydgynhyrchu strategaethau ar gyfer dylunio "Eco-Fosgiau Clyfar". Bydd y cysyniad yn cael ei ddatblygu trwy gyd-greu trosglwyddiadau ynni ac ecolegol ar draws dau fosg campws Prifysgol Kuwait (astudiaeth achos), un o gampws Khaldiya a'r llall o gampws Shedadiya sydd newydd ei adeiladu. Mae mosg yn chwarae rhan bwysig yn adeiladwaith diwylliannol a chymdeithasol llawer o wledydd ac mae'n lle i gynulliadau mawr o bobl, er enghraifft yn ystod gweddïau dydd Gwener ac Eid.

Dewiswyd mosgiau campws y Brifysgol i fod yn ganolbwynt i safle ymchwil a phrofi addysgol ("labordy byw"), wrth barhau i gael ei ddefnyddio gan staff a myfyrwyr. Bydd archwiliad ynni cychwynnol o mosgiau'r astudiaeth achos (yn seiliedig ar ddefnyddio synwyryddion) yn caniatáu monitro'r amodau presennol a gellir defnyddio'r rhain ar gyfer efelychiadau cyfrifiadurol yn y dyfodol. Bydd hyn yn caniatáu i strategaethau ar gyfer systemau amgylcheddol goddefol a gweithredol gael eu datblygu sy'n cael eu gweithredu trwy dechnolegau digidol i wella effeithlonrwydd ynni'r adeilad a chysur, diogelwch a lles yr addolwyr, ar wahanol alluoedd gweithredol. Gellir defnyddio canlyniad y prosiect hwn i ddatblygu mosg prototeip y gellir ei efelychu ledled y byd.

Bydd y timau hefyd yn datblygu strategaethau ôl-ffitio tymor byr a thymor hir gwybodus ar gyfer gwell mynediad i awyru naturiol a golau dydd, gwell ansawdd aer dan do a thymheredd iach dan do wrth gynnal cysur thermol a lles yr addolwyr. Caiff y strategaethau hyn eu cydgynhyrchu gan dimau yn y ddwy Brifysgol, a brofir trwy efelychiad cyfrifiadurol a thrwy ymyriadau ymarferol bach tymor byr ar y safle. Bydd strategaethau hirdymor fel integreiddio paneli solar ar gyfer trydan oddi ar y grid ac ailgylchu dŵr ar gyfer tirlunio hefyd yn cael eu cydgynhyrchu.