Gwyddonwyr yn datgelu map genynnol o’r wyneb dynol

Mae tîm rhyngwladol o ymchwilwyr wedi cysylltu rhanbarthau genynnol penodol sy'n dylanwadu ar nodweddion y wyneb.

Mae hyn yn golygu y gallant weld signalau o nodweddion wynebol arferol yn y genom – ond gobeithir hefyd y gall eu gwaith daflu goleuni ar gamffurfiadau creuanwynebol fel gwefus a thaflod hollt.

Cyhoeddir y canfyddiadau heddiw mewn erthygl yn y cyfnodolyn Nature Genetics.

Defnyddiodd yr astudiaeth ddwy set ddata - data wyneb tri dimensiynol a gasglodd yr Athro Stephen Richmond o Brifysgol Caerdydd gan fwy na 3,566 o bobl ifanc 15 oed mewn cydweithrediad â Phrifysgol Bryste fel rhan o garfan geni Astudiaeth Hydredol Rhieni a Phlant Avon (ALSPAC), ynghyd â 4,680 o unigolion o'r UD.

Gan ddefnyddio technegau genynnol a chyfrifiadurol datblygedig, roeddent yn gallu cysylltu nodweddion wynebol penodol ag ardaloedd ar y DNA a genynnau penodol.

Dywedodd yr Athro Richmond, awdur ar y papur o Ysgol Deintyddiaeth Prifysgol Caerdydd y mae ei ymchwil yn canolbwyntio ar egluro amrywiadau wynebol: “Yn y bôn, mae cydrannau unigol yr wyneb yn cael eu diffinio gan enynnau a rhyngweithiadau genynnol ac yn yr astudiaeth hon mae 203 o ranbarthau genynnol wedi'u nodi sy'n dylanwadu ar nodweddion wyneb.

“Mae rhai o’r genynnau a amlygwyd yn yr astudiaeth hon wedi cael eu dangos yn ymgymryd â datblygiad organau eraill hefyd. Nid yw hyn yn syndod gan fod anomaleddau creuanwynebol fel arfer yn gysylltiedig â chyflyrau meddygol eraill - a bydd canfyddiadau'r astudiaeth hon yn rhoi mewnwelediad pellach i'r geneteg a rennir gan ddatblygiad creuanwynebol a’r corff cyfan, gan gynnwys rhai cyflyrau meddygol cyffredin.

“Yn wir, mae hyn yn cyd-fynd â gwaith arall rydym wedi'i wneud ac rydym yn ei wneud ar hyn o bryd gyda siâp wyneb yn gysylltiedig â chyflyrau meddygol fel asthma, anadlu anhwylder cysgu a phwysedd gwaed uchel.”

Dywedodd yr Athro Richmond y bu datblygiadau “sylweddol” mewn gwybodaeth dros yr wyth mlynedd diwethaf, diolch i gydweithrediadau o ran data, technegau ac arbenigedd dros 18 sefydliad mewn 4 gwlad.

“Fel orthodontydd clinigol mae'r rhain yn ganfyddiadau cyffrous a fydd yn gwella ein dealltwriaeth o ddatblygiad creuanwynebol arferol yn ogystal â pham mae anomaleddau creuanwynebol yn datblygu fel gwefus a thaflod hollt,” meddai.

“Yn ogystal, bydd dilysu’r cysylltiadau rhwng siâp wyneb a’r genynnau hyn yn arwain at well dealltwriaeth o darddiad anomaleddau creuanwynebol bach a mawr gan arwain at well diagnosisau a thriniaethau datblygedig wedi’u targedu gan arwain at ganlyniadau triniaeth well.”

Mae tîm rhyngwladol o ymchwilwyr wedi cysylltu rhanbarthau genynnol penodol sy'n dylanwadu ar nodweddion y wyneb.

Mae hyn yn golygu y gallant weld signalau o nodweddion wynebol arferol yn y genom – ond gobeithir hefyd y gall eu gwaith daflu goleuni ar gamffurfiadau creuanwynebol fel gwefus a thaflod hollt.

Cyhoeddir y canfyddiadau heddiw mewn erthygl yn y cyfnodolyn Nature Genetics.

Defnyddiodd yr astudiaeth ddwy set ddata - data wyneb tri dimensiynol a gasglodd yr Athro Stephen Richmond o Brifysgol Caerdydd gan fwy na 3,566 o bobl ifanc 15 oed mewn cydweithrediad â Phrifysgol Bryste fel rhan o garfan geni Astudiaeth Hydredol Rhieni a Phlant Avon (ALSPAC), ynghyd â 4,680 o unigolion o'r UD.

Gan ddefnyddio technegau genynnol a chyfrifiadurol datblygedig, roeddent yn gallu cysylltu nodweddion wynebol penodol ag ardaloedd ar y DNA a genynnau penodol.

Dywedodd yr Athro Richmond, awdur ar y papur o Ysgol Deintyddiaeth Prifysgol Caerdydd y mae ei ymchwil yn canolbwyntio ar egluro amrywiadau wynebol: “Yn y bôn, mae cydrannau unigol yr wyneb yn cael eu diffinio gan enynnau a rhyngweithiadau genynnol ac yn yr astudiaeth hon mae 203 o ranbarthau genynnol wedi'u nodi sy'n dylanwadu ar nodweddion wyneb.

“Mae rhai o’r genynnau a amlygwyd yn yr astudiaeth hon wedi cael eu dangos yn ymgymryd â datblygiad organau eraill hefyd. Nid yw hyn yn syndod gan fod anomaleddau creuanwynebol fel arfer yn gysylltiedig â chyflyrau meddygol eraill - a bydd canfyddiadau'r astudiaeth hon yn rhoi mewnwelediad pellach i'r geneteg a rennir gan ddatblygiad creuanwynebol a’r corff cyfan, gan gynnwys rhai cyflyrau meddygol cyffredin.

“Yn wir, mae hyn yn cyd-fynd â gwaith arall rydym wedi'i wneud ac rydym yn ei wneud ar hyn o bryd gyda siâp wyneb yn gysylltiedig â chyflyrau meddygol fel asthma, anadlu anhwylder cysgu a phwysedd gwaed uchel.”

Dywedodd yr Athro Richmond y bu datblygiadau “sylweddol” mewn gwybodaeth dros yr wyth mlynedd diwethaf, diolch i gydweithrediadau o ran data, technegau ac arbenigedd dros 18 sefydliad mewn 4 gwlad.

“Fel orthodontydd clinigol mae'r rhain yn ganfyddiadau cyffrous a fydd yn gwella ein dealltwriaeth o ddatblygiad creuanwynebol arferol yn ogystal â pham mae anomaleddau creuanwynebol yn datblygu fel gwefus a thaflod hollt,” meddai.

“Yn ogystal, bydd dilysu’r cysylltiadau rhwng siâp wyneb a’r genynnau hyn yn arwain at well dealltwriaeth o darddiad anomaleddau creuanwynebol bach a mawr gan arwain at well diagnosisau a thriniaethau datblygedig wedi’u targedu gan arwain at ganlyniadau triniaeth well.”