LED cwantwm i gau'r bwlch mewn diwydiant

Mae athro o Brifysgol Caerdydd wedi ennill cymrodoriaeth bum mlynedd i ddatblygu technoleg chwyldroadol newydd gyda rhaglenni mewn systemau cyfathrebu a delweddu uwch diogel.

Bydd y dyfarniad o £1m gan Gyngor Ymchwil y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg (EPSRC) yn caniatáu i'r Athro Anthony Bennett greu tîm ymchwil cydweithredol sydd wedi ymrwymo i ddatblygu ffynonellau golau cwantwm tymheredd ystafell - elfen allweddol i dechnolegau'r dyfodol.

Drwy harneisio ymddygiad gronynnau unigol, mae technoleg cwantwm yn cynnig ystod o welliannau i'r dyfodol mewn meysydd fel cyfrifiadura a synhwyro o bell.

Mae rhaglenni posibl eraill yn cynnwys cyfathrebu hynod ddiogel, lle mae deddfau ffiseg yn sicrhau diogelwch, a delweddu, lle gall canfyddwyr hynod sensitif 'edrych' drwy waliau neu rownd corneli i greu llun mewn amodau gelyniaethus.

Dywedodd yr Athro Bennett, o'r Ysgol Peirianneg: "Dyma gyfle hynod gyffrous fydd yn defnyddio arbenigedd presennol am weithgynhyrchu LED ar Galiwm Nitrad, deunydd lled-ddargludydd sy'n dominyddu'r farchnad o ran golau awyrgylchol ynni-effeithlon, er mwyn creu goleuadau cwantwm am bris ymylol isel iawn."

Bydd y gymrodoriaeth yn galluogi'r Athro Bennett i ddefnyddio ei brofiad o ymchwilio i'r diwydiant a gafodd yn Toshiba i ddatblygu dyfais newydd sbon, gan ddefnyddio Sefydliad Lled-ddargludyddion Cyfansawdd (ICS) Caerdydd.

Dywedodd yr Athro Peter Smowton, Rheolwr Gyfarwyddwr, ICS: "Mae Professor Bennett yn cyfuno arbenigedd ymchwil penigamp â phrofiad masnachol. Mae'r bartneriaeth hon yn creu fframwaith delfrydol er mwyn cau'r bwlch o ran diwydiant, gan gyflawni ymchwil hynod effeithiol sy’n gallu rhoi llwyfan i ffyniant y DU yn y dyfodol, a’i harbenigaeth dechnolegol".

Drwy'r Gymrodoriaeth, bydd Canolfan Galiwm Nitrad Caergrawnt a Chanolfan Cyfansawdd Lled-ddargludydd Caerdydd yn creu deunydd, fydd yn cael ei brosesu ym Mhrifysgol Caerdydd. Bydd Pecynnu Newydd yn cael ei ddatblygu ar y cyd â'r Catapwlt Rhaglenni Lled-ddargludyddion Cyfansawdd (Catapwlt RhLlC), sy'n rhan o Glwstwr Lled-ddargludyddion Cyfansawdd CSconnected yn ne Cymru.

Dywedodd Joe Gannicliffe, Pennaeth Ffotoneg Catapwlt RhLlC: "Rydym yn falch iawn o fod yn gweithio gyda'r Athro Bennett ar don newydd o dechnolegau cwantwm lled-ddargludydd sy'n dod o hyd i raglenni masnachol cyfathrebu hynod ddiogel, delweddu uwch, synhwyro ac hyd yn oed cyfrifiadura ac efelychu o bosibl."

Yn ddiweddar, roedd yr Athro Bennett, sy'n arbenigo yn natblygiad technolegau cyfansawdd lled-ddargludyddion, yn gyd-awdur ar bapur a gyhoeddwyd yng nghyfnodolyn ACS Photonics sy'n amlinellu'r datblygiad o allyrrydd cwantwm tymheredd ystafell sy'n nwfn ym mwlch alwminiwm nitrad.

"Fy uchelgais yw harneisio'r 'mantais cwantwm' drwy greu ffynhonnell golau cwantwm ymarferol ac effeithlon y mae modd ei graddio, gweithio gyda chydweithredwyr i ddatblygu rhaglenni sy'n cyflawni llawn botensial y dechnoleg."