Staff y GIG sy'n taclo Covid-19 yn rhoi cynnig ar realiti rhithwir (VR) i geisio lleihau straen a gorbryder

Am y tro cyntaf, mae staff y GIG sy'n taclo Covid-19 yn defnyddio realiti rhithwir i helpu i gefnogi eu hiechyd meddwl a’u lles.

Cafodd 21 aelod staff yn gweithio yn unedau gofal dwys yn ysbytai Brenhinol Morgannwg a'r Tywysog Siarl wedi fynediad at glustffon VR untro am bythefnos i weld a yw'n declyn defnyddiol i helpu gyda straen a gorbryder.

Dywedodd ymchwilwyr o Ganolfan Treialon Ymchwil (CTR) Prifysgol Caerdydd, oedd wedi gweithio gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg a Rescape Innovation, sy'n defnyddio VR i gefnogi adferiad a gwellhad cleifion, bod yr ymateb wedi bod yn bositif, ond bod angen astudiaeth ar raddfa ehangach.

Dywedodd y prif awdur Dr Kim Smallman, Ymgynghorydd Gwasanaeth Dylunio a Chynnal Ymchwil a Chydymaith Ymchwil yn CTR: "Daeth yr effaith ar iechyd meddwl a lles gweithwyr gofal iechyd rheng flaen, a'r angen i gynnig cefnogaeth emosiynol i'r rheiny sy'n gweithio mewn amgylchiadau eithriadol a chythryblus, yn amlwg iawn ar ddechrau'r pandemig.

"Fe wnaethom benderfynu gwerthuso'r defnydd o realiti rhithiwr i weld a allai fod yn declyn defnyddiol i staff. Mae'r canlyniadau wedi bod yn hynod bositif. Dywedodd staff oedd yn defnyddio VR eu bod wedi mwynhau'r profiad, a'i fod wedi’u helpu i ymlacio. Dyweon nhw hefyd ei fod wedi'u helpu i leihau teimladau straen a gorbryder.

Yn ystod y gwerthusiad, dewisodd y cyfranogwyr eu realiti rhithwir byd-eang eu hunain, megis taith o amgylch tirnodau Cymru gyda'r uchafbwynt yn mynd â nhw i'r Stadiwm Principality, a chlywed yr anthem cyn gêm Cymru v Lloegr, neu daith drwy goedwig law, antur o dan y môr neu saffari bywyd gwyllt. Roedd gan y cyfranogwyr ddewis o bum profiad trochol a thri gofod myfyrio gydag ymarferion anadlu dan arweiniad.

Yn y gwerthusiad, nododd y staff eu bod yn credu bod y VR yn brofiad boddhaol ac y byddent yn argymell i'w cydweithwyr ei ddefnyddio i ymlacio a lleihau straen. Yn benodol, roedd staff yn gweld gwerth y gofod myfyrio a'r ymarferion anadlu.

Dywedodd cyd-awdur y gwerthusiad Dr Michelle Smalley, seicolegydd clinigol sy’n gweithio yn unedau gofal dwys ysbytai Brenhinol Morgannwg a'r Tywysog Siarl: "Mae bod yn seicolegydd clinigol yn ystod adegau digynsail wedi gofyn am fesurau digynsail i helpu i gefnogi staff.

"O'r eiliad y rhoddais y gwisgais y clustffonau, sylweddolais y potensial oedd ganddynt i helpu gyda gorbryder a straen - ond rhaid i ni fod â sail dystiolaeth o ran dull. Mae canlyniadau'r gwerthusiad gwasanaeth hwn yn gam pwysig o ran adnabod dull hunangymorth at les sy'n effeithiol ac yn hawdd i'w ddefnyddio. Rwy'n edrych ymlaen at weld y canlyniadau ar ôl iddo gael ei roi ar waith yn ehangach."

Mae'r gwerthusiad ar gael heddiw ar blatfform ar-lein FutureVision.Health, porth a sefydlwyd i hyrwyddo manteision technolegau trochol o ran gofal iechyd.

Dywedodd Prif Weithredwr Rescape Innovation, Matt Wordley: "Erbyn hyn, rydyn ni'n chwilio am gyllid ymchwil i weld sut gall VR gael ei ddefnyddio i gefnogi iechyd meddwl a lles a hoffwn brofi, ledled y DU, ei effeithiolrwydd o ran helpu i reoli’r straen a’r gorbryder y mae llawer o weithwyr rheng flaen yn eu hwynebu ar hyn o bryd."

Ariennir y Ganolfan Ymchwil Treialon gan Lywodraeth Cymru trwy Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru a Cancer Research UK.