Diodydd poeth yw achos mwyaf cyffredin llosgiadau i blant ifanc
16 Hydref 2019
![First aid for burns magnet](https://cardiff.imgix.net/__data/assets/image/0011/1703198/First-aid-Magnet-4_edi.png?w=570&h=321&fit=crop&q=60&auto=format)
Mae rhieni’n cael eu hannog i gymryd gofal gyda diodydd poeth yn rhan o ymgyrch ledled y DU i fynd i’r afael â’r achos mwyaf cyffredin o losgiadau plant.
Mae ymgyrch SafeTea yn seiliedig ar dystiolaeth a gasglwyd gan ymchwilwyr o Brifysgol Caerdydd, Prifysgol Bryste a Phrifysgol Gorllewin Lloegr. Mae wedi’i brofi mewn cydweithrediad â staff blynyddoedd cynnar a rhieni plant ifanc.
Mae ymchwil yn dangos bodd dros 50,000 o blant yn y DU yn mynd i’r ysbyty gyda llosgiadau bob blwyddyn, ac mai plant o dan bump oed oedd y rhan fwyaf ohonynt. Digwyddiadau gyda diodydd poeth sydd i’w cyfrif am 60% o’r plant o dan dair oed sy’n mynd i’r ysbyty gyda llosgiadau. Mae hyn yn cyfateb i 30 o blant ifanc bob dydd.
Dywedodd yr Athro Alison Kemp o Ysgol Meddygaeth Prifysgol Caerdydd, sy’n arwain yr ymchwil: "Mae miloedd o achosion o ddamweiniau sgaldio gyda diodydd poeth yn digwydd bob blwyddyn a dim ond rhai camau syml sydd eu hangen i atal anafiadau a allai fod yn rhai difrifol dros ben.
"Gall llosgiadau o ddiodydd poeth achosi niwed difrifol i groen plentyn ifanc gan roi creithiau parhaol a golygu bod angen iddynt cael triniaeth feddygol barhaus nes y byddant yn oedolion. Dyna pam ein bod yn atgoffa rhieni i gadw diodydd poeth ymhell o’u cyrraedd."
![Joseph Nash](https://cardiff.imgix.net/__data/assets/image/0009/1703196/Joseph-Nash.png?w=575&ar=16:9)
Cafodd Joseph Nash ei greithio am oes pan dynnodd tegell wedi’i ferwi ar ei hun yn naw mis oed. Erbyn hyn, mae’n oedolyn 28 oed sy’n dad i ferch saith oed, ac mae’n awyddus i rybuddio eraill am y peryglon.
Meddai: "Mae’r creithiau eu hunain wedi bod yn rhwystr drwy gydol fy mywyd. Bob ychydig flynyddoedd, roedd yn rhaid i mi fynd yn ôl, er mwyn agor y creithiau a chael impiad croen arall i’m galluogi i symud yn y modd arferol. Dim ond damwain syml oedd hi, ond mae wedi achosi oes o driniaeth barhaus. Mae gan rieni plant ifanc gymaint i feddwl amdano. Rwy’n credu bod hwn yn berygl sy’n cael ei anwybyddu’n aml."
Croesawodd David Farrell, uwch-nyrs yn Ysbyty Athrofaol Cymru, Caerdydd, yr ymgyrch. "Byddai wedi bod yn bosibl atal y mwyafrif llethol o losgiadau plant a welwn," meddai. "Mae plant fel arfer gam ar y blaen i’w rhieni pan ddaw i’w datblygiad. Mae rhieni’n cael eu dal gan y pethau y gallant eu gwneud, fel tynnu eu hunain i fyny. Dylai rhiant roi diod poeth ymhell o gyrraedd cyn mynd yn agos at ei blentyn neu ei godi."
Gall diodydd poeth achosi niwed i groen plentyn hyd yn oed ar ôl 30 munud. Mae ymchwilwyr yn gobeithio y bydd yr ymgyrch ymwybyddiaeth yn llwyddo i leihau nifer y llosgiadau plant a welir gan staff meddygol. Er mwyn helpu i ledaenu’r neges, maen nhw wedi creu llu o adnoddau ar-lein ar gyfer gweithwyr iechyd proffesiynol.
Ychwanegodd yr Athro Kemp: "I osgoi risg, dylai rhieni gadw diodydd poeth allan o gyrraedd plant, ni ddylent fyth basio diod boeth dros blentyn, neu ddal diod a babi ar yr un pryd. Rydym hefyd yn eu cynghori i ddysgu’r cymorth cyntaf cywir ar gyfer llosgiadau i’w helpu os bydd ddamwain: Oeri’r croen sydd wedi llosgi drwy ei roi o dan ddŵr oer sy’n rhedeg am 20 munud; Galw am gyngor meddygol, Galw Iechyd Cymru neu 999; Gorchuddio’r croen â clingfilm. Yr eiliadau cyntaf ar ôl llosgi yw’r cyfnod mwyaf tyngedfennol ar gyfer atal niwed tymor hir."
Mae SafeTea yn seiliedig ar ymchwil wyddonol a gynhaliwyd gan y Rhwydwaith Ymchwil Plant a ariennir gan The Scar Free Foundation' ac Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru gyda chymorth ariannol gan British Burns Association, Worshipful Company of Tin Plate Workers of the City of London, VTCT Foundation, Cyfnewidfa Dinas-Ranbarth Caerdydd a Phrifysgol Caerdydd.
I gael rhagor o wybodaeth, ewch i wefan SafeTea: www.safetea.org.uk