Manteision tymor hir therapi dwys yng nghamau cynnar MS
20 Chwefror 2019
![MRI scan of the brain of someone with MS](https://cardiff.imgix.net/__data/assets/image/0005/1442813/MS-brain.jpg?w=570&h=321&fit=crop&q=60&auto=format)
Mae canfyddiadau newydd gan ymchwilwyr ym Mhrifysgol Caerdydd yn awgrymu bod therapi dwys yn ystod camau cyntaf sglerosis ymledol (MS) yn arwain at ganlyniadau gwell i gleifion yn y tymor hir, er yr ystyrir ei fod yn opsiwn mwy peryglus na thriniaethau cychwynnol eraill.
Dywedodd Dr Emma Tallantyre, o Is-adran Meddygaeth Seicolegol a’r Niwrowyddorau Clinigol Prifysgol Caerdydd: “Dros y 10-20 mlynedd diwethaf rydym wedi gweld datblygiadau enfawr yn nhriniaeth ysbeidiol MS, gyda dros 12 o feddyginiaethau trwyddedig yn llwyddo i arafu datblygiad clefydau.
“Fodd bynnag, mae’r meddyginiaethau yn amrywio’n sylweddol o ran eu heffeithlonrwydd a’u diogelwch; yn aml, y cyffuriau sy’n cael yr effaith fwyaf yw’r rhai sy’n cael eu cysylltu â’r peryglon sy’n peri’r mwyaf o ofid. O ganlyniad, ceir cryn ansicrwydd ymysg clinigwyr a phobl gydag MS o ran pa mor ymosodol y dylid trin y cyflwr yn ei gamau cyntaf, gyda therapïau dwys cynnar sydd ag effeithlonrwydd uchel yn aml yn cael eu cadw ar gyfer y rhai hynny sydd ag MS difrifol sy’n datblygu’n gyflym.
“Mae ein hastudiaeth yn ceisio ymchwilio i ganlyniadau yn y tymor hir ar gyfer pobl ag MS yn ôl eu strategaeth triniaeth cychwynnol – naill ai therapi dwys cynnar, sy’n gysylltiedig â phroffil diogelwch mwy cymhleth, neu feddyginiaethau ysgafnach sy’n gallu cynnwys cyffuriau mwy dwys dros amser os bydd y clefyd yn parhau i ddatblygu.”
Bu’r tîm yn edrych ar ddata gan grŵp o 592 o bobl gydag MS, wedi’u trin yn ne Cymru yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf. Mae’r dadansoddiad yn canolbwyntio’n bennaf ar y newid mewn Graddfa Statws Anabledd Estynedig (EDSS), dull o fesur anabledd mewn MS a monitro newidiadau yn lefel yr anabledd, bum mlynedd ar ôl dechrau’r driniaeth. O’r 592 o bobl sy’n rhan o’r astudiaeth, rhoddwyd therapïau dwys cynnar i 104 tra bod 488 yn dechrau ar driniaeth lai peryglus, ag effaith gymedrol.
“Daeth i’r amlwg yn y garfan hon bod deilliannau tymor hir mwy ffafriol yn dilyn therapi dwys cynnar o’i gymharu â therapïau sy’n addasu’r clefyd. Mae hyn yn awgrymu y gallai’r trothwyon sy’n bodoli eisoes ar gyfer y dull therapiwtig fod yn rhy uchel, ac y gall yr oedi a osodwyd gan y strategaethau dwysáu arwain at golli cyfle therapiwtig”, ychwanegodd Dr Tallantyre.
Dywedodd yr Athro Neil Robertson, Athro Niwroleg a chyd-awdur yr astudiaeth: “Mae’r data hwn yn dangos, mewn sefyllfa therapiwtig gymhleth iawn, fod y data sy’n cael ei gasglu’n rheolaidd yng nghlinigau’r GIG yn werthfawr dros ben gan ei fod yn cynnig tystiolaeth go iawn a allai helpu i ateb y cwestiynau sydd mor bwysig i gleifion.
“Yn wir, mae ein canfyddiadau wedi cyfrannu at wobr lwyddiannus o dros $10 miliwn i ariannu DELIVER-MS, darpar dreial aml-ganolfan o algorithmau therapi addasu clefyd, gyda phobl yn cymryd rhan yn y DU a’r UDA.
“Yn y cyfamser, mae gwaith i’w wneud i ddatblygu prosesau addas i drin cleifion gan ddefnyddio’r dull dwysáu. Rhaid iddynt ganfod lle mae’r triniaethau cychwynnol yn methu ag arafu datblygiad y clefyd, ac ymateb drwy symud cleifion i therapïau mwy effeithiol heb i bobl ddatblygu anabledd parhaol.”
Mae’r papur, ‘Therapi addasu clefyd mewn MS: canlyniadau clinigol strategaethau dwysáu o’i gymharu â thriniaeth ddwys gynnar’ yn cael ei gyhoeddi yn JAMA Neurology.