Gwella cyfathrebu ynghylch canllawiau ar gyfer yfed alcohol yn ystod beichiogrwydd

Gallai cyngor ynghylch yfed alcohol yn ystod beichiogrwydd gael ei gyfleu'n fwy effeithiol i rieni a gweithwyr iechyd, yn ôl ymchwil gan Brifysgol Caerdydd.

Ers 2016, mae canllawiau gan Brif Swyddogion Meddygol y DU yn argymell y dylai menywod sy'n bwriadu bod yn feichiog neu sy'n feichiog roi'r gorau i yfed alcohol yn gyfan gwbl.

Fe wnaeth astudiaeth rhanddeiliaid gan Dr Rachel Brown a Heather Trickey o DECIPHer, (Datblygu a Gwerthuso Ymyriadau Cymhleth er mwyn Gwella Iechyd y Cyhoedd) ym Mhrifysgol Caerdydd, ystyried y gwahanol brofiadau o'r canllawiau hyn gan wahanol grwpiau, a sut maent yn eu cyfathrebu. Gofynnwyd i famau, athrawon cyn geni, bydwragedd a llunwyr polisïau am eu barn. Yn dilyn y gwaith hwn, mae'r ymchwilwyr wedi awgrymu ffyrdd o wella cyfathrebu cyngor.

Dywedodd Trickey: "Mae tystiolaeth dda i ddangos bod yfed llawer yn ystod beichiogrwydd yn gallu bod yn niweidiol. Mae hefyd effaith 'dos-ymateb' gyda mwy o alcohol yn arwain at ganlyniadau negyddol, ac nid oedd modd i Brif Swyddogion Meddygol benderfynu ar 'lefel ddiogel' ar ôl comisiynu adolygiad cynhwysfawr o'r dystiolaeth.

"Fodd bynnag, prin yw'r dystiolaeth i ddangos bod yfed ychydig o alcohol yn ystod beichiogrwydd (llai na 1-2 uned yr wythnos) yn achosi niwed. Daeth y Prif Swyddogion Meddygol i'r casgliad nad yw diffyg tystiolaeth yr un peth â dim niwed. Penderfynwyd, felly, mabwysiadu ymagwedd 'gwell diogel nac edifar' (rhagofalus) drwy roi neges syml 'Peidiwch ag Yfed' er mwyn helpu menywod i osgoi unrhyw risg.

Ychwanegodd Dr Brown: "Gan ystyried y dystiolaeth sydd ar gael, y dewis mwyaf diogel yn sicr yw osgoi yfed alcohol yn gyfan gwbl.  Ond mae ein hymchwil hefyd yn tynnu sylw at y posibilrwydd o sgîl-effeithiau negyddol anfwriadol o ganlyniad i'r cyngor i beidio ag yfed. Mae'r rhain yn cynnwys peri pryder i fenywod a yfodd alcohol cyn gwybod eu bod yn feichiog, profiadau o eraill yn codi cywilydd arnynt am ddewis yfed, a phrofiadau o ddieithriaid yn beirniadu eu penderfyniadau. Dylai'r canllawiau fod yna i gynghori a chefnogi mamau sy'n disgwyl babi mewn modd cadarnhaol."

Mae Brown a Trickey yn credu bod angen i strategaethau cyfathrebu alinio ag agenda fwy eang i wella dealltwriaeth y cyhoedd o'r dystiolaeth, a gallent wneud rhagor i fod yn berthnasol i brofiadau menywod o gynllunio beichiogrwydd, a'r ffaith bod yfed yn gymdeithasol yn rhan arferol o fywyd llawer o fenywod. Yn hytrach na thargedu negeseuon i famau unigol, maen nhw'n awgrymu ymagwedd sy'n ystyried rôl partneriaid, aelodau teulu, a ffrindiau i gadarnhau a chefnogi penderfyniadau mamau, er enghraifft, drwy gytuno i beidio ag yfed hefyd.

Nod yr ymchwilwyr yw ystyried ffyrdd mwy effeithiol o gyfathrebu'r canllawiau ynglŷn ag yfed alcohol yn ystod beichiogrwydd.

Mae eu canfyddiadau ar gael yma: http://alcoholresearchuk.org/downloads/finalReports/FinalReport_0151.1.pdf