Fienna a Diwylliant Cerdd: 1700, 1800, 1900

Gwnaeth Cymrodoriaeth Ymchwil Fawr gan Ymddiriedolaeth Leverhulme alluogi’r Athro David Wyn Jones i wneud ymchwil i ymagwedd amgen hir-ddisgwyliedig at hanes cerddoriaeth yn Fienna.

Mae'r ddelwedd o Fienna fel dinas gerddorol yn un cyfarwydd, ac mae wedi bod yn gysylltiedig â llawer o'r datblygiadau mwyaf arwyddocaol yng ngherddoriaeth y Gorllewin ers amser maith. Mae sefydliadau parhaus fel Cerddorfa Ffilharmonig Fienna a Chôr Bechgyn Vienna yn sicrhau bod y ddelwedd hon o ddinas gerddorol yr un mor ddisglair heddiw.

Er gwaethaf hyn, nid oedd unrhyw hanes awdurdodol o gerddoriaeth yn Fienna yn bodoli tan heddiw. Yn lle hynny, roedd dealltwriaeth o Fienna fel dinas gerddorol yn deillio i raddau helaeth o gofiannau prif gyfansoddwyr a oedd yn gweithio yno, yn aml yn dameidiog neu'n gamarweiniol o ran eu manylion. Gyda chyllid o fwy na £80,000, llwyddodd yr Athro Jones i weithio ar ddull amgen o ymdrin â hanes cerddoriaeth ym mhrifddinas Awstria.

Canolbwyntiodd y gwaith ar dri chyfnod gwahanol yn hanes cerddoriaeth o Fienna. Disgrifir y cyfnodau’n fras fel y cyfnod Imperial, Brenhinol ac Aristocratic a Bourgeois, ac maent yn tynnu sylw at y berthynas wahanol iawn rhwng cerddoriaeth a chymdeithas a oedd yn bodoli yn yr oes honno.

Cyfnodau hanes

c.1700

Mae'r cyfnod cynharaf, c.1700, yn un a anghofiwyd i raddau helaeth yn hanes cerddoriaeth, yn bennaf oherwydd bod cyfansoddwyr mwy adnabyddus fel Bach, Handel a Vivaldi yn gweithio mewn rhannau eraill o Ewrop. Ac eto, roedd gweithgareddau cerddorol yn ganolog i hyrwyddo pŵer gwleidyddol a chrefyddol Habsburg.

Roedd tri ymerawdwr yn olynol, Leopold I, Joseph I, a Karl VI, eu hunain yn gerddorion dawnus, a gosgordd gerddorol y llys oedd y mwyaf yn Ewrop, gyda 76 o gantorion, offerynwyr a swyddogion ym 1700.

c.1800

Am yr ail gyfnod, c.1800, roedd sylw traddodiadol bron wedi'i gysylltu'n llwyr â gyrfaoedd Haydn, Mozart, Beethoven, a Schubert, a phrin oedd yr esboniad ac ymchwiliad i'r gymdeithas a oedd yn llywodraethu'r gyrfaoedd hyn. Roedd nawdd gweithredol yn y cyfnod hwn wedi symud i'r uchelwyr, er bod natur y nawdd hwnnw'n newid.

Roedd y traddodiad hŷn o un aristocrat yn cynnal cerddorfa llys a chyfansoddwr llys yn symud i ddull mwy hyblyg o lai o gerddorion parhaol a noddi digwyddiadau cerddorol penodol, gan gynnwys digwyddiadau cyhoeddus.

c.1900

Mae traddodiad yn arwyddair allweddol ar gyfer c.1900 – rhywbeth i'w ddathlu, ei fwynhau a'i gynhyrchu ar y naill law, a'i ddatblygu a'i herio ar y llaw arall. Erbyn hyn, nid oedd gan Lys Habsburg na'r uchelwyr fawr o ddiddordeb, os o gwbl, mewn cerddoriaeth, a gwnaethant droi i ganolbwyntio ar farchogaeth. Yn y ddinas, fodd bynnag, dyma ddiddordeb llafurus ac wedi'i sefydliadu'n drwm.

Ceir llawer o lenyddiaeth ysgolheigaidd o’r cyfnod, ac mae'n ymdrin â materion cyd-destunol, ond mae'n ymwneud bron yn llwyr â'r agenda fodernaidd. Mae cyflwyno darlun o sefyllfa gerddorol Fienna c.1900 sy'n edrych ar rôl sefydliadau rhoi cyngherddau fel y Gesellschaft der Musikfreunde, poblogrwydd operetâu gan Strauss a Lehár, yn ogystal â'r agenda flaengar a gynrychiolir gan Mahler a Schoenberg, yn gyfle heriol.

Allbwn

Cyhoeddwyd ‘Vienna and the Culture of Music: 1700, 1800, 1900’, wedi’i boblogi gan ymerawdwyr, tywysogion, perfformwyr, arweinwyr, awduron ac ysgolheigion, yn ogystal â chyfansoddwyr, am y tro cyntaf yn 2016, gan apelio at ddarllenwyr diwylliannol-hanesyddol eang.

Staff cysylltiedig