Ailddarganfod drwm - adfywio treftadaeth gerddorol a grymuso cymunedau

Drwy ei gwaith ethnograffig ar ôl hynny, dysgodd Dr Villepastour am werth hanesyddol a chymdeithasol cyfoethog y drymiau batá cysegredig, prin hyn o’r enw Ilú Keké, gan ddatgelu bod ganddynt gysylltiad agos â'r enwog Aña Bí a’u bod yn debygol o fod wedi'u crefftio gan yr un gwneuthurwr drymiau, wedi’u chwarae gan yr un cerddorion, ac yn dyddio yn ôl i’r un cyfnod o leiaf â’r set fwy adnabyddus (ac o bosibl cyn hynny).

Gwerth diwylliannol drymio

Mae drymio Batá wrth wraidd y crefydd Affro-Ciwbaidd, Santería. Mae'r drymiau'n symbol cenedlaethol pwerus o hunaniaeth Affricanaidd a threftadaeth ddiwylliannol yng Nghiwba; eitemau sanctaidd, sy’n cynnwys pŵer ysbrydol, cymdeithasol ac emosiynol aruthrol.

Yn ôl gwaith ysgolheigaidd ynghylch Ciwba, dechreuodd drymio batá yn Havana, gan wthio traddodiadau cerddorol rhanbarthol i’r ymylon.

Drwy ymchwil gydag offeiriaid, gwneuthurwyr offerynnau a safbwyntiau a anwybyddwyd yn flaenorol gan fenywod teuluoedd, nododd Dr Villepastour werth hanesyddol a chymdeithasol cyfoethog y drymiau batá a elwir yn Ilú Keké, er gwaethaf ymdrechion rhai cystadleuwyr i wthio naratif i’r gwrthwyneb.

Roedd ymchwil flaenorol wedi dibynnu bron yn gyfan gwbl ar wybodaeth gan ddrymwyr gwrywaidd, gan mai dim ond dynion sy'n cael chwarae batá cysegredig. Mae cynnwys lleisiau menywod yn y maes hwn wedi dod â gwerth ychwanegol sylweddol.