Byw a heneiddio’n iach

Mae ymchwil byw a heneiddio’n iach yn ceisio deall a chefnogi astudiaethau ar hirhoedledd a llesiant ar sail ffactorau a phrosesau genetig, moleciwlaidd a chellog.

Trosolwg

Mae byw a heneiddio’n iach yn rhoi i bobl yr amgylchedd a’r cyfle i wneud beth sydd o werth iddyn nhw yn ystod eu hoes.  Afiechydon yw’r prif fygythiad i lesiant pobl.  Prif achosion marwolaeth yn y Deyrnas Unedig yn 2018 oedd:

• dementia a chlefyd Alzheimer
• clefydau isgemia'r galon
• clefydau cerebrofasgwlaidd
• clefydau resbiradol is cronig
• canser yr ysgyfaint.

Ein nodau

Rydym yn datblygu’r dulliau newydd wedi’u cyfuno â pheirianneg er mwyn atal afiechydon cysylltiedig ag oed a’u ffactorau risg, eu canfod yn gynnar a rhoi diagnosis yn eu cylch, a’u trin.

Cyflyrau cyhyrysgerbydol (MSK)

Mae cyflyrau MSK yn effeithio ar filiynau o bobl bob blwyddyn, gan gyfyngu ar eu gallu i fyw a heneiddio’n iach. Ymhlith y cyflyrau hyn mae:

• osteoarthritis
• arthritis gwynegol
• gymalwst
• poen yn y cefn
• poen yn y gwddf
• ffibromyalgia
• osteoporosis.

Yn 2017 roedd y cyflyrau hyn yn cyfrif am fwy na 22% o gyfanswm y baich afiechyd yn y Deyrnas Unedig.  Mae amlygrwydd yr afiechydon hyn yn cynyddu’n sylweddol gydag oed.

Mae dros 50% o’r bobl dros 65 oed yn y Deyrnas Unedig yn byw gydag o leiaf un cyflwr MSK. Gall hyn olygu byw mewn poen a gorfod delio gyda chyfyngiadau swyddogaethol sy’n gallu effeithio ar fywyd pob dydd, er enghraifft colli medrusrwydd, cryfder a symudedd.

Effeithiau

• Gall poen a chyfyngiadau swyddogaethol achosi blinder ac iselder o ganlyniad.
• Poen MSK yw un o’r rhwystrau allweddol i gynnal gweithgarwch corfforol, a gellir ei ystyried yn ffactor allweddol yn nechreuad cyflwr bregus.
• Mae colli cyfranogiad yn cael effaith ddifrifol ac arwyddocaol ar a yw unigolyn yn mwynhau bywyd.  Mae pobl sydd â chyflyrau MSK yn fwy tebygol o fod ag ansawdd bywyd is na’r rhai heb gyflyrau MSK.
• Mae osteoarthritis yn arbennig yn achosi heneiddio cyn pryd, a marwolaethau cyn pryd.  Mae pobl ag osteoarthritis yn wynebu risg uwch o farw na phobl debyg o ran oed.

Tîm ymchwil