Addysgwyr

Efallai mai ymarferwyr addysg yw’r unig weithwyr proffesiynol sy’n dod i gysylltiad rheolaidd â phobl ifanc a’u teuluoedd.

Dyna pam mae gweithwyr addysg proffesiynol yn chwarae rhan bwysig wrth ddod o hyd i bobl ifanc a’u hamddiffyn rhag niwed. Dylai addysgwyr helpu pobl ifanc i wneud y canlynol:

• teimlo’n rhan o gymuned yr ysgol
• teimlo’n ddiogel yn yr ysgol
• meithrin perthnasoedd da â phobl ifanc
• creu diwylliant sy’n gwerthfawrogi pobl ifanc
• meddu ar ddiwylliant sy’n gwerthfawrogi ac yn cefnogi lles emosiynol a meddyliol

Mae’n rhaid i leoliadau addysg gymryd mesurau rhesymol i leihau’r risg o niwed i les pobl ifanc. Mae hyn yn cynnwys ystyried priodoldeb eu polisïau ym maes:

• camfanteisio’n droseddol ar blant
• masnachu pobl
• absenoliaeth
• colli addysg
• gwaharddiadau dros dro a sefydlog.

Gwybodaeth ac ymwybyddiaeth y staff

Mae’n rhaid i weithwyr proffesiynol gael hyfforddiant priodol sy’n ymgorffori chwilfrydedd proffesiynol mewn arferion arferol gan ymateb mewn ffordd gymesur os bydd risg o niwed. Dylen nhw allu cyrchu:

• gwybodaeth, cyngor ac arweiniad clir am yr arwyddion rhybuddio yn achos camfanteisio’n droseddol ar blant
• eu dyletswyddau diogelu yn unol â Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles (Cymru) 2014
• sut i wneud atgyfeiriadau amddiffyn plant mewn ffordd briodol.

Mae’n rhaid i weithwyr addysg proffesiynol ddefnyddio’r systemau rheoli achosion electronig sy’n bodoli eisoes megis MyConcern a CPoms i gofnodi a rhannu gwybodaeth y gellir ei defnyddio i adnabod patrymau a thueddiadau camfanteisio’n droseddol ar blant. Dylid defnyddio’r wybodaeth hon ar lefel leol i lywio dulliau diogelu.

Mae’n rhaid i ymarferwyr ddeall y Rheoliad Cyffredinol ar Ddiogelu Data (GDPR) a pha wybodaeth y dylid ei rhannu â phartneriaid amlasiantaethol drwy drafodaethau a chyfarfodydd amlasiantaethol ac aml-strategaeth ym maes camfanteisio ar blant (MACE).

Arweinwyr Diogelu Dynodedig

Mae’n rhaid i leoliadau addysg bennu Arweinwyr Diogelu Dynodedig sy’n meddu ar wybodaeth arbenigol yn achos camfanteisio’n droseddol ar blant a chysylltiadau cyfoes â gwasanaethau a sefydliadau lleol a chenedlaethol. Mae hyn yn hwyluso prosesau atgyfeirio ac yn golygu bod modd rhoi’r ‘cymorth cywir ar yr adeg gywir’ i bobl ifanc.

Dylai fod gan leoliadau addysg hefyd swyddog heddlu penodol sy’n cydgysylltu â nhw ynghylch gweithgarwch lleol a mentrau ataliol rhag camfanteisio’n droseddol ar blant a mathau eraill o niwed.

Canllawiau i addysgwyr

I gael rhagor o arweiniad i ymarferwyr gofal iechyd, gan gynnwys yr arwyddion rhybuddio yn achos camfanteisio'n droseddol ar blant, gweler tudalennau 38-46 yn y Pecyn Cymorth i Ymarferwyr.