WeWASH

Epidemioleg dŵr gwastraff yn chwarae rôl gwbl allweddol yn y gwaith o gadw golwg ar COVID-19 yng Nghymru.

Cefndir

Mae Dadansoddi a Chadw Golwg ar Ddŵr Gwastraff Amgylcheddol yng Nghymru er Iechyd (WeWash) yn brosiect sy’n dod ag arbenigwyr o Brifysgol Cymru, Prifysgol Bangor, Dŵr Cymru ac Iechyd Cyhoeddus Cymru ynghyd i fonitro lefel SARS-CoV-2 mewn dŵr gwastraff yng Nghymru. Mae’r gwaith hwn yn cyfrannu at ymdrechion i gadw golwg ar COVID-19 yng Nghymru ac yn dylanwadu ar gamau gweithredu Llywodraeth Cymru.

Nodau

Nod epidemioleg dŵr gwastraff yw cynnig gwybodaeth gynhwysfawr am iechyd ar lawr gwlad.

Mae carthion unigolion â COVID-19 yn cynnwys SARS-CoV-2, p'un a oes ganddynt symptomau neu beidio. Felly, mae defnyddio epidemioleg dŵr gwastraff i fesur nifer y genomau feirol mewn dŵr gwastraff yn ffordd niwtral ac amgen o fesur nifer yr achosion o COVID-19 ar lawr gwlad.

Gwneir hyn drwy:

• Cymryd samplau o ddŵr gwastraff a mesur lefel modiwl targed ynddo, cyn dadansoddi a dehongli’r data ar gyfansoddion cemegol a biolegol
• Casglu dŵr gwastraff yn un o weithfeydd trin dŵr gwastraff Dŵr Cymru i gael cipolwg cynrychioliadol ar lefel moleciwl targed mewn ardal sy’n cael ei gwasanaethu gan y gwaith trin dŵr gwastraff hwnnw

Cyllid

Sicrhawyd cyllid gan Lywodraeth Cymru o oddeutu £4 miliwn dros 12 mis ar gyfer y prosiect hwn.

Pobl

Ynghyd â nifer o Gymdeithion Ymchwil Ôl-ddoethurol a thechnegwyr, prif bwyntiau cyswllt y prosiect hwn yw:

Partneriaid

Mae'r rhestr lawn o bartneriaid y prosiect:

• Llywodraeth Cymru
• Prifysgol Bangor
• Dŵr Cymru
• Iechyd Cyhoeddus Cymru