Prosiectau

Nod y prosiect yw datblygu algorithm dysgu atgyfnerthol gweithredol fydd yn cefnogi twf model gwybyddol mewn robot ar gyfer gwell lleoleiddio a llywio dibynadwy. Bydd yn gwneud hyn drwy ryngweithio'n barhaus gydag amgylcheddau heb lunio mapiau cydraniad uchel ar raddfa fawr yn benodol.

Y weledigaeth yw robot sydd ag ymwybyddiaeth o lefelau o "berygl" mewn gwahanol ranbarthau ac sy'n gallu llywio heb lunio map ymlaen llaw - llywio heb fap.  Gyda'r gallu hwn, gellir gwneud y penderfyniad gorau ynghylch llwybr y robot i'w alluogi i ganfod parthau "diogel" neu "beryglus" a sicrhau hyder o ran lleoleiddio, osgoi lleoleiddio gwael a sicrhau llywio awtonomaidd dibynadwy.

Mae llywio awtonomaidd dibynadwy ar gyfer cerbydau awtonomaidd mewn amgylchedd dieithr yn gofyn am leoleiddio a mapio amgylcheddol tra chywir gan y robot. Defnyddir synwyryddion system lywio lloeren fyd-eang (GNSS) yn gyffredin ar gyfer lleoleiddio a llywio yn yr awyr agored, a defnyddir lleoleiddio a mapio cyfamserol (SLAM) yn eang mewn amgylcheddau heb GNSS drwy ddefnyddio data o wahanol synwyryddion e.e. LiDAR, odometreg golwg, IMU.

Tim academaidd

Dr Ze Ji

Cyllidir y prosiect gan Spirent Communications.

Nod y prosiect hwn ar y cyd â'r Swyddfa Eiddo Deallusol (IPO) yw deall ymarferoldeb, cymhlethdodau technegol, ac effeithiolrwydd datrysiadau deallusrwydd artiffisial (AI) wrth chwilio am gelfyddyd flaenorol mewn ceisiadau am batentau. Mae gan IPO ddiddordeb mewn prawf o gysyniad ar gyfer gwiriad diwydrwydd dyladwy wedi'i bweru gan AI i gynorthwyo prosesau ffeilio patentau a phrosesau archwilio chwilio am gelfyddyd flaenorol, er mwyn lleihau’r amser a’r gost a gwella ansawdd.

Amcanion penodol yr astudiaeth

• Gwerthuso hyfywedd technolegau AI ar gyfer chwilio am gelfyddyd flaenorol mewn patentau
• Profwch wahanol ddulliau i ddod o hyd i'r algorithmau mwyaf effeithiol
• Profi a gwerthuso’n llawn algorithm optimaidd.

Daw'r astudiaeth i'r casgliad nad yw’n ymarferol, gydag offer AI cyfredol, ddarparu ateb cwbl awtomataidd i'r broses ffeilio cais am batent. Mae patentau yn cael eu dosbarthu â llaw gan archwiliwr, ond mae'r ymchwil hon yn dangos bod tasg dosbarthu awtomataidd yn cynhyrchu cywirdeb dosbarthu uchel. Gellid ymgorffori'r dasg ddosbarthu hon yn y broses cyn-ffeilio patentau ar-lein er mwyn caniatáu ymgymryd â gwiriadau diwydrwydd dyladwy yn haws.

Darllenwch yr adroddiad.

Tim academaidd

Yr Athro Rossi Setchi
Yr Athro Irena Spasić
Dr Fernando Loizides
Dr Jeffrey Morgan

Ariennir y prosiect hwn gan Gronfa Arloeswyr Rheoleiddwyr yr Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol.

Nod y prosiect yw datblygu dulliau cyfrifiannol arloesol a thechnegau cyseiniant magnetig (MR) i ddatgelu marcwyr anymwthiol newydd o ficrostrwythur yr ymennydd.

Prif amcan

Darparu offer anymwthiol ar gyfer gwell gwybodaeth ddiagnostig yr un mor bwerus â thechnegau ymwthiol.

Er mwyn mynd i'r afael â chyfyngiadau allweddol MR cyfredol ar gyfer delweddu microstrwythur, mae'r prosiect yn cynnig newid patrwm mewn tair cydran:

• Defnyddio efelychiad manwl o bensaernïaeth y meinwe i amgodio'r broblem ymlaen (o ficrostrwythur meinwe i arwydd MR)
• Defnyddio AI modern i ddatrys y broblem wrthrdo
• Amcangyfrif ansicrwydd i feintioli amwysedd ac arwyddocâd y canlyniadau.

Mae natur wedi adeiladu un o'r peiriannau mwyaf rhyfeddol: yr ymennydd, gan ddefnyddio cydrannau cellog sylfaenol niwronau a glïa. Mae deall sut y cynllunnir y cydrannau unigol hyn (morffoleg celloedd) a'u rhoi at ei gilydd (microstrwythur meinwe) yn allweddol i ddeall strwythur a swyddogaeth yr ymennydd, ac yn bwysicach ei ddirywiad/dadreoleiddio mewn clefydau. Fodd bynnag, ar hyn o bryd mae'n amhosibl meintioli microstrwythur meinwe mewn ffordd anymwthiol. Gall dulliau safonol fel histoleg ddatgelu nodweddion microsgopig pensaernïaeth meinwe ond ar gost ymyriadau ymwthiol fel biopsïau ac ymdriniaeth gyfyngedig o'r meinwe a ymchwiliwyd, sy'n tanseilio pŵer diagnostig.

Datblygir y prosiect o amgylch y Gymrodoriaeth Arweinwyr y Dyfodol a ddyfarnwyd i'r prif ymchwilydd.

Y Tîm Academaidd

Dr Marco Palombo

Ymchwil ac Arloesedd y DU sy’n ariannu'r prosiect.

Nod y prosiect hwn yw helpu i ddatblygu diogelwch, diwylliant a phrosesau systemau seiber sy'n gweithio i bobl yn hytrach nag yn rhoi cyfrifoldeb a bai ar y defnyddiwr. Bydd y prosiect yn meithrin gallu i ddatblygu a phrofi technoleg ac arferion gorau sy'n cefnogi'r defnyddiwr.

Penodwyd aelod cyswllt ymchwil ac ysgoloriaeth PhD i weithio ar is-brosiectau prosiect Seiber Seicoleg a Ffactorau Dynol Airbus gan gynnwys:

Cydymaith ymchwil

• Datblygu offeryn asesu seiberddiogelwch ffactorau dynol
• Datblygu metrigau seiberddiogelwch a delweddu
• Gwaith ymyrraeth arbrofol.

Ysgoloriaeth PhD

• Datblygu offeryn asesu seiberddiogelwch ffactorau dynol
• Datblygu metrigau seiberddiogelwch a delweddu
• Ymyrraeth arbrofol ar gyfer newid ymddygiad seiberddiogelwch
• Datblygu rhyngwynebau peiriant-dynol addasol i leihau rhagdueddiad techneg dylanwad seiber.

Tim academaidd

Yr Athro Phil Morgan
Dr Phoebe Asquith
George Raywood-Burke (Myfyriwr PhD)
Laura Bishop (Myfyriwr PhD)

Ariennir y prosiect hwn gan Airbus ac Endeavr Cymru.

Nod y prosiect hwn yw awtomeiddio a digideiddio'r broses arolygu strwythurol ar gyfer pontydd is-safonol yn y DU gan ddefnyddio dronau annibynnol, a fydd, ynghyd â'r wybodaeth strwythurol bresennol, yn meddu ar y swyddogaeth annatod o ailadeiladu model 3D a delweddu data.

Bydd prosesu delweddau a dadansoddeg data ynghyd ag algorithmau dysgu dwfn yn cael eu datblygu er mwyn pennu beth yw cyflwr elfennau’r asedau. Defnyddir hyn er mwyn nodi diffygion a bydd y gallu'n cael ei integreiddio i'r modelau 3D a delweddu data, gan greu llwyfan gefeilliaid digidol i gasglu a delweddu data aml-ffynhonnell yn barhaus, er mwyn rhoi asesiad risg cyflym a chynnal a chadw rhagweladwy.

Mae nifer y pontydd is-safonol yn y DU wedi cynyddu'n sylweddol gydag amcangyfrif o wariant Llywodraeth y DU o ~£890 miliwn ar y gwaith o’u cynnal a’u cadw. O'r dros 35,000 o bontydd ar rwydwaith rheilffyrdd y DU, mae'r rhan fwyaf yn hen gyda mwy na hanner wedi'u hadeiladu dros 100 mlynedd yn ôl. Mae'n hanfodol bwysig gwneud arolygon amserol o strwythurau pontydd er mwyn deall eu hintegredd a pha mor ddiogel yw eu strwythurau ac er mwyn penderfynu ar y camau cynnal a chadw perthnasol.

Tim academaidd

Yr Athro Haijiang Li
Dr Ze Ji
Dr Abhishek Kundu

Ariennir y prosiect hwn gan  Bartneriaeth Trosglwyddo Gwybodaeth UKRI a Centregreat Rail Ltd.

Nod y prosiect hwn yw archwilio potensial technolegau gwybodaeth a chyfathrebu (TGCh) i wella iechyd mamau a phlant (MCH) a lles yn ystod y cyfnod cyn y geni ac ôl y geni yn Ne Affrica.

Y prif amcanion

• Datblygu rhwydwaith rhyngddisgyblaethol i archwilio, cyd-ddylunio, rhannu, ysbrydoli a datblygu ffyrdd arloesol o fynd i'r afael â heriau MCH trwy iechyd digidol
• Nodi ac ymgysylltu â rhanddeiliaid allweddol trwy ddull ymholi cyd-ddylunio i ddeall ymhellach y ffactorau cymdeithasol, strwythurol ac economaidd cymhleth a all gryfhau neu wanhau ymyriadau digidol MCH
• Archwilio, creu, a phrofi set o senarios creadigol ac amgen o offer a gwasanaethau iechyd digidol sy'n dod i'r amlwg i nodi blaenoriaethau ymchwil sy'n dod i'r amlwg, cwestiynau ymchwil, a rôl TGCh ar gyfer mynd i'r afael â ffactorau cymdeithasol MCH yn Ne Affrica.

Mae MCH yn rhoi cefnogaeth eang trwy ymyriadau digidol, ond mae effaith yr ymyriadau hyn mewn cymunedau incwm isel yn gyfyngedig, a allai fod yn ganlyniad i natur datblygiad iechyd digidol sef o'r brig i lawr. Bydd y prosiect yn ffurfio rhwydwaith rhyngddisgyblaethol, traws-ddiwylliannol a thraws-ddaearyddol o ymchwilwyr, dylunwyr technoleg, gweithwyr gofal iechyd proffesiynol, rhanddeiliaid cymunedol, llunwyr polisïau a sefydliadau llawr gwlad.

Tim academaidd

Dr Nervo Verdezoto Dias
Yr Athro Paula Griffiths
Dr Emily Rousham
Dr Emma Haycraft
Yr Athro Tebogo Mothiba
Yr Athro Shane Norris
Dr Alastair van Heerden
Dr Nicola Mackintosh
Dr Qian Gong
Dr Diane Levine
Dr Melissa Densmore
Dr Yaseen Joolay
Yr Athro Simone Honikman
Dr Kate Boyer
Dr Mercedes Torres Torres
Dr Dawn Mannay
Yr Athro Fiona Ross
Dr Carolina Fuentes
Dr Kathryn Jones

Ariennir y prosiect gan Gyngor Ymchwil y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg.

Nod y prosiect hwn yw dylunio model system reoli o ymyrraeth gweithgaredd corfforol (PA). Bydd y model yn helpu i ddilysu ac adeiladu arbrawf adnabod system gyda grwpiau risg yn Ecwador a fydd yn amcangyfrif priodweddau model addas ac yn addasu i leoliadau cymdeithasol, diwylliannol ac economaidd.

Beth mae'r prosiect yn ei ddarparu

• Papur ar gyfer y Journal of Medical Internet Research a strwythuro Trafodion IEEE ar systemau rheoli a thechnoleg
• Gweithdy yn ACM CHI'22 ac ym Mhrifysgol Caerdydd mewn cydweithrediad â GetAMoveOn Network + a ariannwyd gan EPSRC i archwilio cyfleoedd rhwng ymchwilwyr HCI a pheirianwyr rheoli
• Astudiaeth achos effaith i ddangos y gwahaniaeth y mae'r ymchwil hwn yn ei wneud i grwpiau risg yn Ecwador.

Mae llawer o ymyriadau gweithgaredd corfforol (PA) sy'n defnyddio apiau ac olrheinwyr ffôn clyfar wedi'u cynllunio ar gyfer poblogaethau eisteddog mewn gwledydd datblygedig, fodd bynnag, nid oes gan yr offer hyn yr un derbyniad ariannol, cymdeithasol a diwylliannol mewn gwledydd sy'n datblygu. Bydd y model systemau rheoli arfaethedig yn dibynnu ar theori wybyddol gymdeithasol yn seiliedig ar setiau data arbrofol a gasglwyd yn UDA a'r DU.

Tim academaidd

Dr Parisa Eslambolchilar

Ariennir y prosiect hwn gan Ymddiriedolaeth Leverhulme.

Datblygon ni dasg sy'n apelio'n ecolegol ac yn gyfoethog yn semantig ar y we o'r enw SECURITY lle mae'r cyfranogwyr yn cwblhau cyfres o wyth gwiriad sy'n seiliedig ar acronym ar ebost sy'n cynnwys gwybodaeth a allai fod yn sensitif. Yn ein prosiect, gwnaethom gynnal arbrofion newydd sydd eu hangen i feincnodi SECURITY i ddysgu a yw ein tasg newydd yn cynhyrchu canfyddiadau tebyg i'r safonau presennol. Gan ddefnyddio effeithiau cymhlethdod ymyrraeth i ddiogelwch meincnod yn erbyn tasgau tebyg, gwelwn fod cyfranogwyr yn gwneud llai o wallau yn y dasg ebost gyfoethog yn semantig, ond mae amseroedd ailddechrau yn arafach ar gyfer ymyriadau mwy cymhleth. Bydd sefydlu tasg weithdrefnol gyda chyd-destun dilys yn caniatáu ymchwil yn y dyfodol i sut i leihau slipiau gweithredu a allai fod yn risg i ddiogelwch gwybodaeth.

Tîm Academaidd

Dr Candice C. Morey
Dr Helen Hodgetts
Dr Sandy Gould
Yr Athro Phil Morgan
Yr Athro Dylan Jones

Prif amcan y prosiect hwn yw datblygu gwell dealltwriaeth o sut i ddylunio a defnyddio rhwydwaith IoT cynaliadwy yn yr amgylchedd canlynol: jyngl anghysbell ac iddo amodau garw. Fe wnaethon ni ddefnyddio rhwydwaith IoT gyda thri synhwyrydd a thri llwybrydd rhwydo (mesh routers) ar gyfer ymestyn cwmpas y cysylltiad diwifr, a rheini wedi'u cefnogi gan borth sy’n gwthio’r data i'r cwmwl. Roeddem am ddeall pa fath o rwydwaith IoT fyddai'n addas wrth sefydlu arsyllfa mewn coedwig o ran galluogi’r gwaith o gasglu data o synwyryddion cynaliadwy a chyfathrebu diwifr. Hoffem ddeall y dyluniad a’r dopoleg ar gyfer rhwydweithiau posib, a hefyd beth yw’r costau amcangyfrifedig, y gofynion ynni, a’r ffactorau eraill a allai gyfyngu ar hyn oll, y gallai fod angen eu hystyried wrth ddefnyddio rhwydwaith IoT mewn jyngl. Ein cynllun hirdymor yw datblygu arsyllfa mewn coedwig, lle gellir arsylwi ar anifeiliaid a'r amgylchedd gan ddefnyddio synwyryddion heterogenaidd ar raddfa i hwyluso ymchwil ym maes biowyddoniaeth a gweithgareddau cadwraeth bywyd gwyllt. Nod y prosiect hwn yw casglu data dros gyfnod o 24 mis.

Y Tîm Academaidd

• Dr Charith Perera
• Yr Athro Omer Rana
• Yr Athro Benoit Goossens
• Dr Pablo Orozco-terWengel

Ariennir y prosiect hwn gan Gyngor Ymchwil y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg (EPSRC).

Nod y prosiect hwn yw hyrwyddo dealltwriaeth o effeithiau newid tasgau ac ymyrraeth ar berfformiad gweithwyr proffesiynol seiberddiogelwch, sy'n aml yn gweithio dan bwysau uchel gyda gwybodaeth sensitif.

Fel llawer o ddefnyddwyr cyfrifiaduron yn y gweithle, mae gweithwyr proffesiynol seiberddiogelwch yn aml yn newid ac yn newid rhwng gwahanol dasgau h.y. amldasgio cyfrifiadurol. Mae'n hanfodol deall effeithiau newid tasgau ac amharu ar gyfer gweithwyr proffesiynol seiberddiogelwch a nodi ffyrdd i'w lliniaru.

Cwestiynau ymchwil allweddol

• Gan ganolbwyntio ar newid tasgau ac amharu, beth yw prif achos(ion) effeithiau niweidiol ar berfformiad gweithiwr proffesiynol seiberddiogelwch wrth newid rhwng gwahanol dasgau cyfrifiadurol?
• Ar ba dasgau seiberddiogelwch y mae amhariad yn cael yr effaith fwyaf?
• A ellir canfod ffactorau allweddol a nodwyd gan amodau arolwg a ffiniau (ee pwysau amser, llwyth gwaith gwybyddol) mewn perfformiad tasgau bywyd go iawn?
• Sut y gellir lliniaru materion sydd eisoes wedi'u nodi yng nghyd-destun seiberddiogelwch, trwy ddyluniad (ail-)system hyfforddi dynol a/neu beiriant dynol?

Tim academaidd

Yr Athro Phil Morgan
Yr Athro Dylan Jones OBE
Dr Candice Morey
Dr Qiyuan Zhang
Craig Williams (Myfyriwr PhD)

Ariennir y prosiect hwn gan y Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol (NCSC), sy’n rhan o GCHQ.

Mae'r prosiect hwn yn archwilio sut y gall system cefnogi penderfyniadau ar sail Dealltwriaeth Artiffisial (AI) ar gyfer ardystio iechyd ôl-COVID-19 effeithio ar urddas dynol. Mae'n archwilio'r posibilrwydd heriol o gynrychioli urddas dynol fel algorithmau i bennu newidiadau ymddygiadol i helpu i ddeall effaith system cefnogi penderfyniadau ar sail AI.

Gan dynnu ar y gyfraith ac athroniaeth foesol, rydym yn cysylltu diffiniad a chynnwys urddas dynol â dwy agwedd:

• Cydnabod statws bodau dynol fel asiantau ag ymreolaeth a chapasiti rhesymol i arfer barn, rhesymu a dewis
• Trin asiantau dynol yn barchus fel nad yw eu capasiti yn cael ei leihau na'i golli trwy ryngweithio â'r dechnoleg neu ei defnyddio.

Mae'r prosiect yn nodi cydrannau, is-gydrannau, a chysyniadau cysylltiedig o urddas dynol i'w trosi’n algorithmau, a ddefnyddir i ddylunio model efelychu ymddygiadol yn seiliedig ar asiant o'r broses ardystio iechyd a system cefnogi penderfyniadau ar sail AI. Mae'r model efelychu yn defnyddio senarios lle mae urddas dynol yn cael ei cholli (e.e. gorfodaeth, defnyddio rhywun, twyllo, colli ymreolaeth).

Prif ganfyddiadau

Nododd y prosiect:

• Sawl agwedd gyfreithiol-athronyddol sy'n ffurfio urddas dynol, yn bennaf statws bodau dynol fel asiantau ymreolaethol sydd â chapasiti rhesymol. Byddai triniaeth barchus lle mae penderfyniadau'n cael eu gwneud er budd unigolyn yn system sy'n trin urddas dynol yn deg
• Dyluniad algorithmig o system cefnogi penderfyniadau sy'n ymwybodol o urddas dynol (DSS), gydag efelychiad o rag-amodau ar gyfer DSS sy'n ymwybodol o urddas dynol, yn seiliedig ar fodelu ar sail asiant.
• Tri senario achos defnydd i gynrychioli cyd-destunau bywyd go iawn o ryngweithio â DSS sy'n ymwybodol o urddas dynol i gael mynediad at frechlyn a chael phrawf brechlyn.

Tim academaidd

Dr Ozlem Ulgen
Dr Carolina Fuentes Toro
Dr Kai Xu
Dr Ghita Berrada
Dr Okechukwu Okorie
Dr Robin Renwick

Ariennir y prosiect hwn gan SPRITE+ trwy'r Cyngor Ymchwil Peirianneg a Gwyddorau Ffisegol.

Nod y prosiect hwn yw gwella ein dealltwriaeth o ymateb, galluoedd a chyfyngiadau dynol sy'n ymwneud â deallusrwydd artiffisial (AI) gan ganolbwyntio ar esboniadwyedd a dehogliadwyedd. Wrth ryngweithio â chynrychioliadau AI ynghyd â gwahanol raddau a mathau o esboniadwyedd i wella dehogliadwyedd, mae angen gwell dealltwriaeth o fesur perfformiad ac ymddygiad dynol mewn modd effeithiol.

Bydd mynd i'r afael â'r heriau allweddol hyn yn galluogi dylunio astudiaethau yn effeithiol sy'n mesur esboniadwyedd a dehogliadwyedd AI i ddatblygu modelau a damcaniaethau yn y dyfodol.

Nodau’r prosiect

• Adolygiad llenyddiaeth am y tro: cynnal adolygiad llenyddiaeth cychwynnol ar agweddau seicolegol AI gan gynnwys esboniadwyedd a dehogliadwyedd gan ganolbwyntio ar y pethau anhysbys ac anhysbys allweddol, a chwmpasu pa gwestiynau ymchwil y mae angen mynd i'r afael â hwy. Airbus i ddarparu achosion defnydd
• Adolygiad llenyddiaeth derfynol ac adroddiad methodoleg ymchwil: adolygiad estynedig ar agweddau seicolegol AI gan gynnwys esboniadwyedd a dehogliadwyedd gyda chwmpasu methodoleg/methodolegau priodol sy'n gysylltiedig ag achos defnydd a ddarperir gan Airbus
• Adroddiad yr astudiaeth: cynnal astudiaeth defnyddioldeb/gwerthuso gan ddefnyddio'r fethodoleg arfaethedig, wedi'i chysylltu o bosibl ag un achos defnydd, gyda chyfranogwyr dynol yn cynnwys myfyrwyr israddedig a/neu sampl fach o fusnesau bach a chanolig a ddarperir gan Airbus.

Tim academaidd

Yr Athro Dylan Jones OBE
Yr Athro Phil Morgan
Dr Mark Johansen
Dr Job van der Schalk
Dr Qiyuan Zhang

Ariennir y prosiect hwn gan Airbus.

Canolbwyntiodd yr ymchwil ar yr angen i adeiladu systemau diogel ar gyfer cerbydau awtonomaidd (AVau) yn y dyfodol. Rydym yn gwybod y bydd angen i AVau gydfodoli a rhannu'r ffordd gyda cherbydau sy'n cael eu gyrru gan bobl ac y gallai rhai AVau fod yn rhannol/amodol ymreolaethol (felly bydd gyrrwr dynol yn rheoli peth o'r amser).

Edrychodd yr ymchwil hon ar yr her o sicrhau bod AVau yn gwneud penderfyniadau gyrru diogel a phriodol mewn unrhyw sefyllfa draffig drwy eu gwneud yn adweithiol a sicrhau eu bod yn gallu addasu eu penderfyniadau. Y nod oedd casglu data o seilwaith ffyrdd clyfar ar nodweddion y 'defnyddwyr ffyrdd eraill' yn seiliedig ar nodweddion sydd fel arfer yn dynodi oedran, rhyw a phrofiad gyrru ac yna adeiladu modelau a oedd yn caniatáu ar gyfer newidynnau mewn ymddygiad dynol a gyflwynwyd gan y gyrwyr dynol hynny yn hytrach na rhyngweithio ar fodel sylw ac ymateb 'addas i bawb'.

Y Tîm Academaidd

• Dr Hantao Liu
• Yr Athro Phil Morgan
• Yr Athro Mara Tanelli

Ariennir y prosiect hwn gan The Royal Society.

Gwyddom fod ymyriadau yn tarfu arnoch, a gall fod yn anodd ailddechrau’n gyflym ac yn gywir yr hyn yr oeddem yn ei wneud ar ôl iddynt ddigwydd. Gall yr aflonyddwch hwn fod yn arbennig o niweidiol mewn cyd-destunau sy'n hanfodol i ddiogelwch.

Nid yw’n bosibl cael gwared ar ymyriadau yn y rhan fwyaf o gyd-destunau, felly yn hytrach mae angen i ni ganolbwyntio ar sut y gallwn leihau eu tarfu. Yn y prosiect hwn, rydym yn ymchwilio i sut y gellir addasu tasgau cyfrifiadurol i wneud ailddechrau ar ôl ymyriadau yn gyflymach ac yn llai tueddol o arwain at gamgymeriadau.

Prif gwestiynau ymchwil:

• A yw dangos i bobl rhan o dasg yr oeddent yn edrych arni cyn y tarfu yn eu helpu i ailddechrau'n gyflymach ac yn fwy cywir?
• A yw ychwanegu anodiadau sy'n dangos trefn rhyngweithiadau blaenorol â thasg yn helpu pobl i ailddechrau'n gyflymach ac yn fwy cywir ar ôl tarfiad?

Mae ein canlyniadau'n awgrymu y gallai'r technegau hyn wella cywirdeb ailddechrau ar ôl tarfiad. Fodd bynnag, nid ydynt yn galluogi pobl i ailddechrau'n gyflymach, oherwydd mae angen amser ychwanegol i ddehongli'r ychwanegiadau i'r rhyngwyneb.

Ochr yn ochr â'r ymchwil hwn, buom hefyd yn ymchwilio i weld a yw olrhain llygaid porwr â gwe-gamerâu yn ddefnyddiol ar gyfer cynnal astudiaethau o bell. Roedd ein canlyniadau, yn anffodus, yn amhendant.

Y Tîm Academaidd

Dr Sandy Gould
Dr Helen Hodgetts (Met Caerdydd)
Dr Candice Morey
Professor Dylan Jones
Professor Phil Morgan

Nod y prosiect hwn yw datblygu strategaethau newydd derbyniol a rhyng-ddiwylliannol addas i fynd i'r afael â’r risgiau dietegol o anemia a chymeriant egni gormodol mewn babanod a phlant ifanc rhwng 6 a 23 mis oed trwy fwydo cyflenwol iach ym Mheriw.

Amcanion

Amcanion penodol y prosiect yw:

• Nodi'r dylanwadau cymdeithasol-ddiwylliannol, ymddygiadol ac amgylcheddol ar faeth ac arferion bwydo babanod a phlant ifanc mewn dau ranbarth gwahanol ym Mheriw
• Datblygu, integreiddio a threialu strategaethau newydd i fynd i'r afael â’r baich dwbl o ddiffyg maeth ymysg babanod a phlant ifanc trwy ddulliau dylunio cyfranogol ac ymyriadau prototeipio gyda theuluoedd, gofal plant cymunedol a chyfleusterau iechyd.
• Llywio datblygiad canllawiau bwydo ar gyfer plant dan 2 oed, sy'n cael eu hadolygu ar hyn o bryd gan Weinyddiaeth Iechyd Periw, trwy fapio polisi byd-eang, cenedlaethol a lleol ac ymgorffori Camau Dyletswydd Dwbl i fynd i'r afael â risgiau dietegol cyfredol.
• Gweithio mewn partneriaeth â gwasanaethau iechyd llywodraeth leol a rhanddeiliaid i ddatblygu capasiti i weithredu strategaethau, argymhellion a chefnogi dulliau cyfranogol o ymyriadau bwydo babanod a phlant ifanc.

Mae gan Beriw broblemau gyda diffyg maeth a diffygion microfaethynnau, yn enwedig anemia a chynnydd cyflym mewn achosion o orbwysau a gordewdra. Mae maeth bywyd cynnar yn allweddol i sicrhau'r twf gorau posibl a lleihau'r risg o glefydau sy'n gysylltiedig â diet drwy gydol oes. Mae amgylcheddau newidiol a phontio diet a maeth yn cynyddu'r risg o ddiffyg microfaethynnau mewn babanod, gyda'r risg ychwanegol o gymeriant egni gormodol yn arwain at orbwysau a gordewdra. Mae'r bygythiad cynyddol hwn wedi arwain at argymhellion polisi byd-eang ar Gamau Dyletswydd Dwbl, sy'n lleihau diffyg maeth, gorbwysau a gordewdra, a chlefydau anhrosglwyddadwy sy'n gysylltiedig â diet.

Tim academaidd

Dr Emily Rousham
Dr Nervo Verdezoto Días
Professor Paula Griffiths
Dr Ines Varela-Silva
Dr Emma Haycraft
Professor Michelle Holdsworth
Hilary Creed-Kanashiro
Rossina Pareja
Dr Doris Hilda Delgado Perez
Dr Violeta Magdalena Rojas Huayta
Professor Mg Luzvelia Alvarez Ortega
Professor Dr Teresita Vela López

Ariennir y prosiect hwn gan y Cyngor Ymchwil Feddygol trwy Brifysgol Loughborough.

Rhwydweithiau o’r fath yw'r fframwaith safonol ar gyfer dysgu o ddata perthynol (data sy'n esbonio sut mae gwrthrychau yn cydberthyn). Yn yr un modd, mae rhesymeg disgrifio'n fframwaith poblogaidd iawn ar gyfer rhesymu symbolaidd mewn parthau perthynol. Er bod y fframweithiau hyn yn ymdrin â'r un math o ddata, maent yn gwneud hynny mewn ffyrdd gwahanol iawn. Nod y prosiect hwn yw astudio sut y gellir cyfuno eu cryfderau cysylltiedig, trwy ddefnyddio'r cynrychioliadau a ddysgir gan GNNs i ganiatáu am fath o resymu synnwyr cyffredin gyda Dysgu Dwfn (DL), gan ganiatáu i ni ddod i gasgliadau credadwy sy'n mynd y tu hwnt i'r hyn y gellir ei gasglu yn rhesymegol.

Amcanion

• Byddwn yn astudio sut y gellir defnyddio GNNs i gael patrymau perthynol sy'n cefnogi rhyngosod rheolau mewn ffordd effeithiol.
• Byddwn yn astudio seiliau damcaniaethol rhesymu rhyngosodol gyda phatrymau perthynol, gyda phwyslais penodol ar ddatblygu nodweddion model-ddamcaniaethol a chynllunio dulliau rhyngwyneb effeithlon.
• Byddwn yn cynnal gwerthusiad i asesu i ba raddau mae rhesymu rhyngosodol yn gadael i ni wella cywirdeb rhagfynegol dulliau sy'n bodoli eisoes yn seiliedig ar reolau.

Tîm academaidd

Yr Athro Steven Schockaert
Dr Akasah Anil
Dr Victor Gutierrez Basulto
Dr Yazmin Ibanez Garcia

Ariennir y prosiect hwn gan: Ymddiriedaeth Leverhulme.

Mae THe INcident Command Skills (THINCS) yn system sy'n cefnogi datblygu a gwerthuso sgiliau seicolegol ar gyfer rheolwyr sefyllfaoedd yng Ngwasanaeth Tân ac Achub y DU.  Ymhlith y sgiliau hyn mae cyfathrebu, gwneud penderfyniadau ac arwain.  Cyd-gynhyrchwyd y system gan Brifysgol Caerdydd a Chyngor Cenedlaethol y Penaethiaid Tân (NFCC).  Bu Philip Butler yn arwain datblygiad THINCS yn ystod ei PhD a ariannwyd gan yr ESRC, a chefnogwyd datblygiad THINCS a hefyd y PhD gan yr NFCC.  Nod prosiect IAA ESRC oedd hyrwyddo THINCS yn genedlaethol ac yn rhyngwladol.

Yn rhan o'r prosiect, fe wnaeth Gwasanaethau Ymchwil ac Arloesi Prifysgol Caerdydd helpu i ddatblygu trwydded anfasnachol ar gyfer THINCS ac i drosglwyddo'r hawliau dosbarthu ar gyfer y drwydded hon i NFCC.  Mae hyn yn golygu bod THINCS ar gael yn rhwydd i holl Wasanaethau Tân ac Achub y DU.  Mae THINCS hefyd yn cael ei ddefnyddio bellach gan Goleg y Gwasanaeth Tân (sy'n eiddo i Capita) a hynny’n rhan o'u cyfres o gyrsiau hyfforddi ar gyfer diffoddwyr tân yn y DU ac yn rhyngwladol; ac mae Philip Butler wedi hyfforddi eu hyfforddwyr i ddefnyddio THINCS.  Yn ystod y prosiect, rhoddodd hefyd hyfforddiant THINCS i ystod o Wasanaethau Tân ac Achub y DU, i Wasanaeth Tân ac Achub yr Asiantaeth Arfau Atomig, Gwasanaeth Achub a Diffodd Tân Maes Awyr Bryste, a Gwasanaeth Tân ac Achub Gibraltar.

Ar gyfer rhan arall o'r prosiect creodd Paul Allen ffilm fer ar ddatblygiad THINCS a’r ffyrdd o’i ddefnyddio.  Y gynulleidfa darged ar gyfer y ffilm yw diffoddwyr tân, rheolwyr sefyllfaoedd, a Gwasanaethau Tân ac Achub yn y DU ac yn rhyngwladol.  Mae Dr Philip Butler yn ymddangos yn y ffilm, felly hefyd Dr Sabrina Cohen-Hatton, sy'n Gymrawd Anrhydeddus ym Mhrifysgol Caerdydd a bu’n goruchwylio Philip Butler, ac mae’r Athro Rob Honey yn ymddangos yn y ffilm hefyd.  Mae Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru yn rhan o’r ffilm hefyd.

Y Tîm Academaidd

• Yr Athro Rob Honey
• Dr Philip Butler
• Dr Sabrina Cohen-Hatton

Ariennir y prosiect hwn gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol, a derbyniwyd arian ychwanegol o ganlyniad i Wobr Arloeswr y Flwyddyn, Cyngor Ymchwil y Gwyddorau Biodechnoleg a Biolegol (BBSRC) 2018.

Mae'r prosiect hwn yn mynd i'r afael â datblygu amgylcheddau adeiledig gwydn, gan ganolbwyntio ar amgylcheddau cartref a swyddfa clyfar. Mae'r prosiect yn cynnwys dau bartner defnyddiwr: Building Research Establishment (BRE), sy'n canolbwyntio ar faes y cartref clyfar, a Cube Control Ltd., sy'n canolbwyntio ar faes y swyddfa glyfar.

Mae'r prosiect yn edrych ar sut i ychwanegu haenau o wytnwch i amgylcheddau adeiledig yng nghyd-destun y Rhyngrwyd Pethau (IoT), y mae amgylcheddau adeiledig clyfar fel tai ac adeiladau swyddfa'n dibynnu'n helaeth arno i synhwyro a monitro eu hamgylchedd yn ddibynadwy. Mae dibyniaeth o'r fath yn creu risg sylweddol; gallai partïon maleisus ymyrryd â dyfeisiau a systemau IoT er mwyn anfon adroddiadau data anghywir at systemau rheoli, gan greu risg sylweddol i amgylcheddau adeiledig. Mae angen datblygu amgylcheddau adeiledig gwydn drwy greu haenau niferus o wytnwch. Mae gwydn yn golygu pe bai parti maleisus yn ymyrryd â rhai dyfeisiau IoT, gallai gweddill y system IoT ddiogelu a chynnal ei swyddogaethau gyda'r effaith leiaf bosibl ar yr amgylchedd adeiledig.

Nodau

• Rhannu profiad, gwybodaeth a sgiliau rhwng y byd academaidd a diwydiant mewn perthynas â maes 'amgylcheddau adeiledig gwydn'
• Cynnal astudiaeth gwmpasu a datblygu map i nodi cyfleoedd i integreiddio ac ymgorffori gwytnwch mewn systemau rheoli adeiladau a systemau cartrefi clyfar
• Mapio’r technegau IoT cyfredol o'r radd flaenaf sy’n canfod anghysonderau ar sail data, a ddatblygwyd o fewn prosiect GCHQ yn BRE, i ddeall cyffredinoli, cryfder a gwendidau'r modd y canfyddir ymosodiadau seiber ac ymddygiad annormal/anghysondeb yn seiliedig ar IoT mewn amgylcheddau adeiledig
• Cefnogi Cube Control a BRE i lunio, strwythuro a datblygu eu hagenda arloesi yn y dyfodol o amgylch systemau rheoli adeiladau a chartrefi clyfar
• Datblygu rhaglen ymchwil ar amgylcheddau adeiledig gwydn
• Rhoi profiad o'r diwydiant i bedwar myfyriwr PhD sy'n ymwneud â'r prosiect a'u helpu i ddeall sut i gydweithio a threfnu eu cyfraniadau ymchwil yn effeithiol
• Datblygu cydweithio tymor hir rhwng partneriaid defnyddwyr a datblygu consortiwm o randdeiliaid â diddordeb (Prifysgol Caerdydd, GCHQ, Cube Control, Building Research Establishment) ym maes amgylcheddau adeiledig gwydn.

Datblygir y prosiect o amgylch y Gymrodoriaeth Gwydnwch Genedlaethol GCHQ a ddyfarnwyd i'r prif ymchwilydd.

Tim academaidd

Dr Charith Perera

Cyllidir y prosiect gan Ganolfan Rhagoriaeth Seiberddiogelwch Systemau IoT PETRAS Cyngor Ymchwil y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg drwy UCL.

Nod y prosiect hwn yw egluro egwyddor aflonyddgar atebolrwydd cyfreithiol mewn cymdeithasau amlasiantaeth (y DU a Siapan), a chynnig polisi cyfreithiol perthnasol i sefydlu rheolaeth y gyfraith yn oes deallusrwydd artiffisial (AI), sy'n galluogi adeiladu'r “ Gymdeithas NAJIMI ”lle gall bodau dynol a pheiriannau deallus gyd-fyw â sensitifrwydd i amrywiaeth ddiwylliannol. Bydd y prosiect yn cyfrannu at wneud cymdeithas y DU a Siapan yn fwy mabwysiadol i dechnoleg sy'n dod i'r amlwg trwy egluro'r ddeddfwriaeth.

Prif amcanion y prosiect

• Sefydlu egwyddorion dosbarthiadol atebolrwydd cyfreithiol am ddamweiniau sy'n cynnwys cydweithredu rhwng peiriant dynol a pheiriant deallus lle y gall ymddygiad ymreolaethol y peiriant ddylanwadu ar oddrychedd dynol.
• Cynnig y polisi cyfreithiol i sefydlu rheolaeth y gyfraith yn oes AI
• Archwiliad o ddilysrwydd damcaniaeth gêm ddeinamig aml-ddimensiwn i gipio a dadansoddi sefyllfaoedd lle mae bodau dynol a pheiriannau deallus yn rhyngweithio
• Astudiwch briodoli bai a chyfrifoldeb mewn senarios gyrru ymreolaethol gyda lefelau amrywiol o gyfranogiad ac esboniadwyedd AI
• Astudio mesur ymddiriedaeth ddynol ac asesu dibynadwyedd mewn cerbydau ymreolaethol
• Sefydlu cefndir damcaniaethol goddrychedd mewn sefyllfaoedd aml-weithredwr a gweithredu arbrawf seicolegol ar ddibynadwyedd peiriannau mewn tasgau cydweithredol
• Cymhariaeth o allbwn yr un arbrofion seicolegol ar oddrychedd yn ystod rhyngweithio peiriant deallus-ddynol yn y DU a Siapan
• Cymryd rhan mewn gwaith maes cymharol ar gysylltiadau dynol-robot yn y DU a Siapan i roi cyfrif gwell am amrywioldeb diwylliannol asiantaeth mewn gwahanol gyd-destunau cymdeithasol, cyfreithiol a gwyddonol.

Grŵpiau ymchwil cydweithredol

• Grŵp Cyfraith-Economeg-Athroniaeth: cynnig y model arddulliedig i ddadansoddi a gwerthuso'r sefyllfa aml-weithredwr i sefydlu egwyddor aflonyddgar atebolrwydd cyfreithiol a'r polisi cyfreithiol ar gyfer rheolaeth y gyfraith yn oes AI
• Roboteg Wybyddol a Ffactorau Dynol a grŵp Seicoleg Wybyddol: gweithredu efelychiadau cyfrifiadurol ac arbrofion seicolegol i gipio data ar ryngweithio a pherfformiad bodau dynol ynghyd ag agweddau a phrofiadau peiriant deallus hy cerbydau ymreolaethol
• Grŵp Anthropoleg Ddiwylliannol: cymryd rhan mewn gwaith maes cymharol ar y berthynas rhwng robotiaid a bodau dynol yn y DU a Siapan i roi cyfrif gwell am amrywioldeb diwylliannol asiantaeth ddosbarthedig o fewn gwahanol gyd-destunau cymdeithasol, cyfreithiol a gwyddonol.

Mae'r DU a Siapan yn rhannu egwyddorion tebyg wrth gategoreiddio atebolrwydd cyfreithiol, sydd yn hanesyddol ac yn athronyddol yn priodoli atebolrwydd i weithredwyr dynol sy’n cael eu dychmygu fel rhai ymreolaethol ac annibynnol. Mae datblygiadau diweddar ym maes AI sy'n rhoi ymreolaeth i weithredwyr artiffisial e.e. systemau gyrru ymreolaethol, robotiaid cymdeithasol, llawfeddygaeth/diagnosis deallus, yn herio asiantaeth draddodiadol ac yn cyflwyno problemau wrth bennu atebolrwydd cyfreithiol o fewn cymdeithasau amlasiantaeth. Yn seiliedig ar ddeddfwriaeth gyfredol, mae'n anodd dosbarthu atebolrwydd cyfreithiol mewn senarios lle mae damwain yn digwydd rhwng bod dynol a pheiriant deallus.

Er bod theori gyfreithiol yn tybio y dylai'r bod dynol gymryd cyfrifoldeb am y ddamwain, mae ymddygiad peiriannau deallus yn dylanwadu ar oddrychedd dynol wrth i bobl a pheirannau ryngweithio. Gall diffyg egwyddorion aflonyddgar clir ynghylch atebolrwydd cyfreithiol effeithio'n negyddol ar ddatblygiad cymdeithasau aml-weithredwr oherwydd, heb atebolrwydd cyfreithiol ymarferol, prin yw'r ymddiriedaeth yn ymddygiad ac ansawdd y peiriannau deallus a allai achosi anaf.

Tim academaidd

Yr Athro Phil Morgan
Yr Athro Dylan Jones OBE
Yr Athro Cyswllt Tatsuhiko Inatani
Yr Athro Minoru Asada
Yr Athro Cyswllt Hirofumi Katsuno
Yr Athro Cynorthwyol Kentaro Asai
Yr Athro Cyswllt Kazuya Matsuura
Yr Athro Cynorthwyol Yuji Kawai
Yr Athro Jun Tani
Yr Athro Cyswllt Takako Yoshida
Hayato Tanaka (Myfyriwr PhD)
Ysgolhaig ar Ymweliad Daniel White

Ariennir gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol.

Nod y prosiect hwn yw archwilio sut mae’r ymateb i COVID-19 ym Mheriw yn effeithio ar risgiau maethol mamau a babanod yn y tymor byr, canolig a hir o gymharu ag asesiadau cyn-COVID yn yr un cymunedau. Rydym yn gweithio gyda rhanddeiliaid cenedlaethol, rhanbarthol a lleol trwy gyd-greu strategaethau lliniaru tymor byr a thymor hwy i ail-addasu gwasanaethau iechyd ar gyfer maeth mamau a phlant ym Mheriw.

Amcanion

Amcanion penodol y prosiect yw:

• Asesu effaith COVID-19 ar unigolion sy’n bwydo ar y fron yn unig, bwydo ar y fron parhaus ac arferion bwydo cyflenwol mewn perthynas â risgiau maethol babanod
• Asesu gostyngiadau mewn ychwanegiadau haearn yng nghyd-destun y strategaethau newydd a roddwyd ar waith ers i'r pandemig ddechrau
• Archwilio effaith COVID-19 ar ddiogelwch bwyd cartref, lles seicolegol mamau, newid ansawdd diet a dangosyddion dietegol iach/afiach mewn perthynas â risgiau maethol mewn oedolion o or-faeth a chlefydau anhrosglwyddadwy.
• Penderfynu sut mae arferion ac ymddygiadau dietegol cartrefi yn addasu ac yn ymateb i’r pandemig COVID-19
• Cyd-greu systemau cymorth ar gyfer dylunio neu ddarparu dulliau ar gyfer cwnsela maethol, monitro twf, ychwanegiadau haearn ar gyfer babanod a phlant ifanc gan ddefnyddio technolegau o bell neu wasanaethau iechyd sy’n cadw pellter cymdeithasol.

Cyn COVID-19, roedd Periw ar flaen y gad yn fyd-eang o ran lleihau diffyg maeth trwy gamau rhyng-sectoraidd ar gyfer bwydo babanod a phlant ifanc a darparu gwasanaethau iechyd i sectorau difreintiedig. Mae amcangyfrifon o effeithiau anuniongyrchol COVID-19 o ran marwolaethau mamau a phlant yn dangos mwy o farwolaethau oherwydd tarfu ar systemau iechyd a llai o fynediad at fwyd.

Tim academaidd

Dr Emily Rousham
Dr Nervo Verdezoto Días
Professor Paula Griffiths
Dr Rebecca Pradeilles
Hilary Creed-Kanashiro
Rossina Pareja

Ariennir y prosiect gan Gyngor Ymchwil y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg.

Nod y prosiect hwn yw deall y risgiau a'r heriau sy'n gysylltiedig ag Ymddiriedaeth, Hunaniaeth, Preifatrwydd a Diogelwch (TIPS) yn y gweithle o ganlyniad i arferion gweithio gartref drwy gydol COVID-19. Byddwn yn archwilio ac yn nodi'r materion hyn gan ddefnyddio dull cymdeithasol-dechnegol, gan ganolbwyntio ar sefydliadau bach a mawr.

Ein nod

Darparu mewnwelediadau allweddol, newydd i'r heriau a'r tensiynau newydd mewn perthynas â TIPS yn yr amgylcheddau hyn a chynnig sylfaen y mae mawr ei hangen ar gyfer dulliau i fynd i'r afael â'r materion hyn.

O ganlyniad i'r pandemig COVID-19, bu’n rhaid i lawer o weithleoedd drosglwyddo’n sydyn i weithio o bell, er gwaethaf diffyg hyfforddiant, polisïau gweithio o bell, neu mewn rhai achosion, dyfeisiau gwaith. Gyda'r pwysau ychwanegol o weithio gartref (e.e. gofal plant, cydbwysedd rhwng bywyd a gwaith), mae'r ffordd newydd hon o weithio wedi newid y risgiau a'r heriau sy'n gysylltiedig â TIPS yn y gweithle. Gwaethygir hyn hyd yn oed ymhellach gyda'r cynnydd mewn ymosodiadau seibr yn targedu gweithwyr o bell yn benodol.

Tim academaidd

Dr Emily Collins
Dr John Blythe
Ben Koppelman
Dr Jason Nurse
Professor Niki Panteli
Dr Nikki Williams

Ariennir y prosiect hwn gan SPRITE+ trwy'r Cyngor Ymchwil Peirianneg a Gwyddorau Ffisegol.

Nod y prosiect hwn yw datblygu canolfan hunangynhaliol o arbenigedd i gefnogi trawsnewidiad y diwydiannau sylfaen (sment, cerameg, cemegion, gwydr, metelau, a phapur) i weithgynhyrchu cystadleuol, modern, effeithlon o ran adnoddau a di-lygredd sy'n gweithio mewn cytgord â chymunedau eu hardal.

Amcanion

• Trosglwyddo’r arferion gorau – cymhwyso Gentani (isafswm yr adnodd sydd ei angen i gynnal proses)

Ar draws y diwydiannau sylfaen, mae llawer o brosesau tebyg. Gan ddefnyddio athroniaeth Gentani, mae'r ymchwil hon yn meincnodi ac yn nodi’r arferion gorau sy'n ystyried effeithlonrwydd adnoddau ac effeithiau amgylcheddol ar draws sectorau ac yn rhannu gwybodaeth yn llorweddol.

• “Mae aur mewn baw"

Creu deunyddiau a chyfleoedd prosesu newydd. Mae datblygu deunyddiau a phrosesau clyfar, newydd sy'n galluogi cynhyrchion rhatach, ynni is a charbon is yn allweddol i drawsnewid ein diwydiannau sylfaen. Mae potensial mawr i ychwanegu mwy o werth drwy "uwchgylchu" gwastraff drwy brosesau pellach er mwyn datblygu deunyddiau newydd a sgil-gynhyrchion amgen o dechnolegau prosesu arloesol sy’n cael llai o effaith amgylcheddol.

• Gweithio gyda chymunedau

Cyd-ddatblygu busnesau a mentrau cymdeithasol newydd. Cynhyrchir llawer o aer a dŵr cynnes ar draws y sectorau, gan gynnig cyfleoedd ar gyfer cipio ynni gradd isel. Gan weithio ar y cyd â chymunedau o gwmpas y diwydiannau sylfaen, nodir y potensial ar gyfer mentergarwch yn yr un lleoliad (e.e., gwresogi ardal, garddio masnachol ac ati).

Mae TransFIRe yn gonsortiwm o 12 sefydliad, 49 o gwmnïau, a 14 o gyrff anllywodraethol a sefydliadau'r llywodraeth sy'n gysylltiedig â'r sectorau. Mae arbenigedd yn rhychwantu'r diwydiannau sylfaen yn ogystal â mapio ynni, cylchred bywyd a chynaliadwyedd, symbiosis diwydiannol, cyfrifiadureg, deallusrwydd artiffisial a gweithgynhyrchu digidol, rheoli, gwyddoniaeth gymdeithasol, a throsglwyddo technoleg.

Tim academaidd

Yr Athro Mark Jolly
Yr Athro Konstantinos Salonitis
Dr Graham Ormondroyd
Clive John Mitchell
Dr Evangelia Petravratzi
Dr Jonathan Cullen
Yr Athro Rossi Setchi
Yr Athro Sam Evans
Yr Athro Sue Black
Yr Athro Steven Yearley
Yr Athro Shaowei Zhang
Yr Athro Phil Purnell
Yr Athro Justin Perry
Dr Matthew Unthank
Yr Athro Paul Bingham
Yr Athro Peter Ball
Dr Steve Cinderby
Dr Gary Haq
Tom Bide
Dr Anne Velenturf

Ariennir y prosiect gan Gyngor Ymchwil y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg.

Mae'r prosiect hwn yn defnyddio technoleg Rhyngrwyd Pethau (IoT) yn y cartref a throseddau a alluogir gan dechnolegau seiber i archwilio'r berthynas rhwng y gwahaniaeth o ran mabwysiadu a defnyddio technoleg newydd, ac ymelwa ar y technolegau hyn at ddibenion troseddol.

Prif amcanion y prosiect

• Defnyddio technoleg IoT yn y cartref fel fframwaith i weld pa mor hawdd yw manteisio arnynt i’w defnyddio ar gyfer troseddau seiber
• Ymchwilio i ddylanwad gwahaniaethau mewn nodweddion seicolegol a ffactorau cymdeithasol-ddemograffig (ee risg, byrbwylltra, oedran, rhyw, addysg) ar fabwysiadu a defnyddio dyfeisiau IoT
• Archwilio sut y gall y gwahaniaethau unigol mewn mabwysiadu a defnyddio gyfrannu at ymelwa ar ddyfeisiau IoT.

Trwy fynd i'r afael â'r amcanion hyn, gellir meithrin dealltwriaeth bellach o'r berthynas rhwng technoleg, darpar ddioddefwyr a gweithredwyr maleisus. Mae Rhyngrwyd Pethau wedi cynyddu nifer y dyfeisiau cysylltiedig yn y cartref gyda thechnoleg newydd yn gallu cysylltu â'r rhyngrwyd a dyfeisiau eraill. O gloeon a gwyliadwriaeth cartref clyfar i offer cysylltiedig, goleuadau a systemau gwresogi, mae gan y dechnoleg hon lawer o fanteision o ran arbed arian, amser ac ynni.

Mae technoleg o'r fath hefyd yn cyflwyno risgiau i ddata a diogelwch personol oherwydd y posibilrwydd o ymelwa ar ddefnyddio’r dyfeisiau hyn yn ystod mathau o droseddau fel byrgleriaeth, cribddeiliaeth, aflonyddu a cham-drin. Mae angen deall y ffactorau a allai ddylanwadu ar fabwysiadu a defnyddio technolegau cartref clyfar a sut y gall y rhain gyfrannu at, neu liniaru, risgiau posibl.

Tim academaidd

Dr Emma Williams
Yr Athro Phil Morgan
Dr Emma Slade
Dr Duncan Hodges
Yr Athro Dylan Jones OBE

Ariennir y prosiect hwn gan Ganolfan Ymchwil a Thystiolaeth y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol ar Fygythiadau Diogelwch.

Nod y prosiect hwn yw archwilio sut y gellir defnyddio technoleg realiti estynedig i wneud gwybodaeth bwysig am amgylchoedd yn hygyrch i bobl â golwg gwan trwy gyfrwng gwelliannau gweledol.

Bydd y prosiect yn archwilio addasrwydd ac effeithiolrwydd technoleg realiti estynedig fel cymorth symudedd golwg gwan yn y dyfodol i bobl â golwg gwan. Y gobaith yw y bydd tynnu sylw at y peryglon mewn amser real yn helpu pobl gyda'u symudedd a llywio’u ffordd. Bydd darparu gwybodaeth gyd-destunol am yr amgylchedd mewn amser real yn galluogi pobl i brofi mwy o annibyniaeth.

Bydd y prosiect yn arwain at ddyfais prototeip realiti estynedig uwch-dechnoleg a ddyluniwyd i helpu pobl â golwg gwan gyda'u problemau symudedd. Bydd hefyd yn casglu data ar fetrigau defnyddioldeb a symudedd. Cyhoeddir canfyddiadau'r ymchwil hon mewn cyfnodolyn a adolygir gan gymheiriaid fel y gall eraill elwa arno.

Tim academaidd

Dr Parisa Eslambolchilar
Yr Athro Yukun Lai
Yr Athro Tom Margrain
Hein Htike (Myfyriwr PhD)

Ariennir y prosiect hwn gan Gymdeithas Cŵn ar gyfer y Deillion.