Gwella effeithlonrwydd ynni gwasanaethau adeiladu yn y DU ac yn Ewrop

Mae ein hymchwilwyr yn Ysgol Pensaernïaeth Cymru wedi treialu a gweithredu ffordd fwy effeithiol o fonitro adeiladau a’u gwasanaethau i nodi perfformiad ynni gwael, cynyddu effeithlonrwydd a lleihau allyriadau carbon.

Mae ein gwaith ymchwil wedi canolbwyntio ar ddefnyddio dulliau mwy effeithiol o fonitro parhaus sy'n helpu i nodi perfformiad ynni gwael yn gyflym yn hytrach na chynnal arolygiadau ffisegol o wasanaethau a systemau adeiladau, gan gynyddu effeithlonrwydd ynni a lleihau allyriadau carbon yn ei dro.

Rhwng 2000 a 2003, bu ein hymchwilwyr yn Ysgol Pensaernïaeth Cymru yn monitro defnydd ynni systemau aerdymheru (AC) yn swyddfeydd y DU. Rhoddodd y gwaith ymchwil gipolwg ar ddefnydd ynni gwahanol fathau o systemau aerdymheru yn swyddfeydd y DU. Tynnodd y canfyddiadau sylw at y gwahaniaeth yn y defnydd o ynni rhwng systemau aerdymheru a mathau o ddyluniadau er bod y systemau'n cyflawni swyddogaeth debyg.

Monitro ynni'n barhaus yn erbyn arolygiadau ffisegol unigol

Ar ôl monitro systemau’r DU, gofynnwyd i’n hymchwilwyr gymryd rhan mewn prosiect UE ‘AuditAC’ a gydlynwyd gan École des Mines, Paris, rhwng 2005 a 2006. Gwnaeth ein hymchwilwyr archwilio effeithlonrwydd arolygiadau ffisegol unigol o gymharu â chanlyniadau monitro ynni. Amlygodd y gwaith ymchwil hwn, o safbwynt polisi, nad oedd y dull arolygu ffisegol mor gost-effeithiol â monitro ynni’n barhaus oherwydd nifer yr arolygwyr achrededig y byddai eu hangen i gynnal yr arolygiadau.

Rhaglen datblygu ysgolion yr Adran Addysg (DfE)

Mae’r dull iSERV bellach wedi’i fabwysiadu fel y mesur gwerthuso ynni ar gyfer buddsoddiad o £4.4 biliwn gan yr Adran Addysg i gefnogi’r gwaith o ailadeiladu ac adnewyddu 537 o ysgolion ledled Lloegr rhwng 2013 a 2022. Defnyddir ein methodoleg iSERV i fonitro a meincnodi perfformiad ynni gweithredol ym mhob ysgol newydd ac adnewyddiad mawr yn Lloegr er mwyn cyrraedd y targedau defnydd ynni gofynnol. Mae dros 100+ o ysgolion a adeiladwyd o dan y rhaglen wedi cael eu hasesu hyd yn hyn.

Mae'r Adran Addysgu yn defnyddio data iSERV i helpu i lywio targedau ynni a charbon ar gyfer yr ysgolion y mae'n eu hariannu. Mae hefyd yn defnyddio'r data i helpu i gael gwell dealltwriaeth o sut mae ei dargedau dylunio yn effeithio ar iechyd a lles y preswylwyr. Mae hyn wedyn yn bwydo i mewn i ofynion dylunio newydd ar gyfer ysgolion a ariannwyd gan yr Adran Addysg yn y dyfodol, gan gynnwys eu llwybr uchelgeisiol i uchelgeisiau carbon sero net. Mae’r dull a’r canfyddiadau hefyd yn cael eu defnyddio mewn ysgolion nad ydynt wedi’u hariannu gan yr Adran Addysg yng Nghymru.

Mabwysiadu dull monitro ynni parhaus o fewn Cyfarwyddeb Perfformiad Ynni Adeiladau (EPBD) yr UE

Roedd ein gwaith ymchwil iSERVcmb wedi llywio’r fersiwn ddiweddaraf o’r EPBD yn uniongyrchol a ymgorfforwyd yng nghyfraith genedlaethol holl aelod-wladwriaethau’r UE ym mis Mawrth 2020.