Sut y newidiodd un rhodd ddienw lwybr bywyd teulu
Cyfarfu John (MBBCh 1960) ag Enyd, née Griffith (MBBCh 1960), tra’n astudio meddygaeth gyda’i gilydd yn y 1950au. Daeth eu mab David (BSc 1986) i astudio yma yn yr 1980au, lle cyfarfu â’i wraig, ac mae eu dwy ferch bellach wedi dilyn yn ôl eu traed. Mae David yn rhannu stori ei dad ac yn esbonio sut y dechreuodd cymwynaswr dienw daith eu teulu i Brifysgol Caerdydd, yr holl flynyddoedd hynny yn ôl.
Cyfarfu John (MBBCh 1960) ag Enyd, née Griffith (MBBCh 1960), tra’n astudio meddygaeth gyda’i gilydd yn y 1950au. Daeth eu mab David (BSc 1986) i astudio yma yn yr 1980au, lle cyfarfu â’i wraig, ac mae eu dwy ferch bellach wedi dilyn yn ôl eu traed. Mae David yn rhannu stori ei dad ac yn esbonio sut y dechreuodd cymwynaswr dienw daith eu teulu i Brifysgol Caerdydd, yr holl flynyddoedd hynny yn ôl. Mae’r haelioni hwnnw bellach wedi ysbrydoli David a’i frawd i gyfrannu arian o ystâd ei ddiweddar rieni, a chreu Gwobr John ac Enyd Miles, gyda’r gobaith o newid bywydau myfyrwyr meddygol yn Ne Cymru.
Roedd fy nhad John yn dod o deulu glofaol yn Aberpennar yn Ne Cymru, ac roedd yn un o bump o blant. Yn anffodus collodd ei dad mewn damwain pwll glo pan oedd yn chwech oed, felly roedd gan ei fam dair swydd i geisio cadw deupen llinyn ynghyd.
Yn yr ysgol, roedd John yn ddawnus yn academaidd ac ef oedd capten y timau criced a rygbi. Roedd ganddo gof anhygoel - roedd fel petai’n amsugno gwybodaeth. Dechreuodd feddwl am fynd i’r brifysgol pan benderfynodd disgybl arall wneud cais i Brifysgol Caerdydd, a meddyliodd “Galla i wneud hynny.” Er gwaethaf ei allu, ni allai teulu John fforddio’r opsiwn hwn.
Gwnaeth John gais beth bynnag a chafodd gynnig lle i astudio meddygaeth. Roedd yn amhosib iddo fynd i’r brifysgol, nes i gymwynaswr – sy’n ddienw hyd heddiw – roi’r arian iddo i fynd i Gaerdydd. Rhoddodd eu ficer lleol gês iddo, gan nad oedd ganddo un. Cymerodd y cês ond dim ond dau bâr o sanau oedd ganddo i’w rhoi ynddo. Un ar gyfer ei draed a’r llall i gadw ei ddwylo’n gynnes pan oedd hi’n oer.
Roedd Dad a’i gydfyfyrwyr meddygol yn arfer cymdeithasu ym Mharc Cathays, ac roedden nhw’n meddwl ei bod hi’n cŵl ar y pryd i gael pibell ysmygu yr un a cherdded o gwmpas gyda llyfrau o dan eu breichiau i edrych fel academyddion. Tra roedd yn gwneud hyn cyfarfu â fy mam, Enyd - oedd hefyd yn astudio meddygaeth. Mae’r gweddill, ys dywedon nhw, yn hanes.
Ar ôl graddio o Gaerdydd, priododd Mam a Dad ac aethant i Lundain i weithio ac yna i Ysbyty John Radcliffe yn Rhydychen, a oedd yn un o’r prif ganolfannau ar gyfer Niwrolawdriniaeth ar y pryd.
Aethant ymlaen wedyn i weithio yn Birmingham ac yn y pen draw symud i Lerpwl, lle daeth John yn Athro Niwrolawdriniaeth yn Ysbyty Athrofaol Lerpwl. Roedd bob amser wedi’i swyno gan dechnoleg newydd ac roedd yn ddigon ffodus i weld y sgan ymennydd cyntaf erioed yn y DU. Aeth ymlaen i ddatblygu dyfeisiau sganio prototeip pellach i gynorthwyo gyda llawdriniaeth fanwl. Daeth Enyd yn seiciatrydd ac yn y pen draw yn seiciatrydd plant ymgynghorol.
Mae gan fy nheulu a minnau atgofion hyfryd o Gaerdydd, yn astudio yn y Brifysgol a hefyd yn mwynhau diwrnodau yn gwylio’r rygbi. Astudiais fioleg gymhwysol ac astudiodd fy ngwraig fathemateg. Yr Ely Newydd (a ddaeth yn Y Vulcan), nosweithiau mawr yng nghlwb yr Undeb, ac yn arbennig, cymryd rhan yn y crôl tafarn pum coes!
Mae wedi bod yn hyfryd gweld ein dwy ferch yn dilyn yn ôl ein traed ac yn creu eu hatgofion eu hunain yn y Brifysgol hefyd.
Roedd y lwc dda a ddaeth â’n tad i Brifysgol Caerdydd yn anhygoel, ac roedd Caerdydd yn ei galon bob amser. Felly, penderfynodd fy mrawd Owen a minnau y byddai’n wych pe baem yn gallu rhoi’r un cyfle i rywun arall.
Oherwydd y cysylltiad hwn â De Cymru ac yn arbennig â Chaerdydd a’r Brifysgol, roeddem am gefnogi myfyrwyr o Dde Cymru i astudio meddygaeth. Mae’n gwrs hir dros bum mlynedd, felly os gall ein rhodd helpu cwpl o fyfyrwyr i wneud hyn, yna byddai’n anhygoel.
Rhagor o wybodaeth
The John and Enyd Miles Award will support students from low-income families in South Wales to study medicine at Cardiff University. Find out more about supporting students with a gift in memory, or in your Will.
Bydd Gwobr John ac Enyd Miles yn cefnogi myfyrwyr o deuluoedd incwm isel yn Ne Cymru i astudio meddygaeth ym Mhrifysgol Caerdydd. I gael rhagor o wybodaeth am gefnogi myfyrwyr drwy roi rhodd er cof, neu yn eich Ewyllys.
