“Y cleifion fu fy nghymhelliant erioed”

Nid yw sgitsoffrenia ac anhwylder deubegwn, a elwir hefyd yn brif seicosisau, yn cael eu deall yn dda. Nid oes gan y rhan fwyaf o bobl brofiad personol o’r cyflyrau, sy’n effeithio ar tua 2% o’r boblogaeth. Yn aml mae’r rhai sydd â’r cyflyrau hyn yn cael eu portreadu mewn ffilmiau, teledu, a llyfrau fel unigolion brawychus, ansefydlog, weithiau treisgar gyda chyflyrau na ellir eu rheoli. Ond mae symptomau a sgil-effeithiau seicosis fel arfer yn ddinistriol i gleifion sydd â stigma enfawr o gywilydd ynghlwm. Mae rhywun sy’n dioddef o anhwylder seicotig yn llawer mwy tebygol o fod yn ddioddefwr trais na’r troseddwr.

Triniaethau presennol

Mae datblygiadau mewn meddyginiaethau wedi bod yn araf yn y maes hefyd. Mae triniaethau’n gyfyngedig ac fel arfer dim ond rhai mathau o symptomau fel rhithweledigaethau a rhithdybiau y gallant eu helpu. Hyd yn oed wedyn, nid yw tua 30% o gleifion yn ymateb i feddyginiaeth wrth-seicotig o gwbl. Mae’r gost i’r boblogaeth tua £14 biliwn y flwyddyn yn y DU yn unig, yn ogystal â’r effaith ar aelodau’r teulu, meddygon teulu a gwasanaethau cymdeithasol, sy’n aml yn darparu gofal wrth i gleifion fynd drwy broses ‘treial a chamgymeriad’ hir a rhwystredig i dod o hyd i’r opsiynau triniaeth sy’n gweithio orau.

Y cefndir hwn i seicosis sydd wedi fy ysgogi i fod eisiau gweithio yn y maes hwn. Mae gen i aelod o’r teulu sydd â diagnosis ac rydw i wedi gweld â’m llygaid fy hun yr effaith enfawr y mae hyn wedi’i chael ar eu bywyd, ac i ni fel teulu. Mae’n gymaint o siom i gleifion sy’n cael trafferth gyda’r diffyg cynnydd mewn ymchwil, ac roeddwn i eisiau bod yn rhan o’r ateb.

Gwella ein dealltwriaeth

Mae fy ymchwil yn canolbwyntio ar y materion sy’n ymwneud â dysgu cysylltiadol a’r cof, a cheisio tanategu ar lefel gellog yr hyn sy’n digwydd yn ymennydd y bobl hynny â seicosis a pham y gallai eu hymennydd weithio’n wahanol i eraill. Mae ymennydd cleifion seicosis yn priodoli pwysigrwydd i bethau bach, y byddai ymennydd iach yn gwybod eu hanwybyddu, a gall hyn ddod i’r amlwg mewn rhithweledigaethau a rhithdybiau. Fodd bynnag, mae symptomau eraill y gall hyn eu hachosi hefyd, megis rhychwant sylw gwael, atgofion aflonyddgar, problemau gyda chymhelliant ac iselder, a all gael effaith enfawr ar fywyd bob dydd unigolyn, eu gallu i gadw swydd, neu hyd yn oed i ofalu amdanynt eu hunain.

Mae fy ymchwil yn edrych ar signalau calsiwm yn yr ymennydd. Darganfuwyd sawl genyn risg ar gyfer cyflyrau niwroseiciatrig sy’n effeithio ar y ffordd y mae sianeli calsiwm foltedd-adwyedig yn gweithio yn yr ymennydd. Os gallwn ddeall pam yr amharir ar y signalau mewn cleifion seicosis, gallwn mewn egwyddor ddechrau datblygu cyffuriau wedi’u targedu a all reoli’r mater hwn. Gallai hyn yn ei dro helpu’n aruthrol i leihau, neu hyd yn oed atal yr aflonyddwch yn y dysgu a’r cof.

Diwylliant o gydweithio

Mae hyn yn helpu i gadw’r nod pendraw ar y blaen - dod o hyd i opsiynau therapiwtig newydd i wella bywydau cleifion. Boed hyn yn gyffuriau newydd neu therapi gwybyddol, mae gallu gweithio gyda chlinigwyr sy’n delio’n uniongyrchol â chleifion, ymgynghori a thrafod ymchwil gyda nhw, yn helpu i sicrhau bod ein hymchwil bob amser yn cael ei harwain gan gleifion.

Mantais fawr arall i dîm Caerdydd yw gweithio ar y cyd ag ymchwilwyr sy’n edrych ar amodau cysylltiedig a’r gallu i rannu a thrafod ymchwil. Mae’r genyn risg yr wyf yn gweithio ag ef yn fwy cyffredin mewn cleifion ag anhwylder deubegynol a seicosis yn ogystal ag ADHD, awtistiaeth, ac iselder dwys. Gallai’r gwaith yr wyf yn ei wneud agor llwybrau ymchwil gwahanol ar gyfer y cyflyrau hyn. Yn yr un modd, mae gennyf fynediad at ymchwilwyr sy’n gweithio yn y meysydd hyn a allai helpu i lywio fy ngwaith.

Anrheg ar gyfer y dyfodol

Mae fy PhD wedi’i ariannu’n llawn diolch i rodd mewn Ewyllys a adawodd cefnogwr hynod hael i’r brifysgol. Mae’n ysbrydoledig gwybod fy mod wedi cael fy nghefnogi gan rywun a oedd am ariannu ymchwil a fydd yn gwneud gwahaniaeth i genedlaethau’r dyfodol. Rwyf mor ddiolchgar i allu astudio’n llawn amser ac i gysegru fy ymdrechion i ddad-ddewis cymhlethdodau’r cyflyrau niwrolegol cymhleth hyn.

Y cleifion fu fy nghymhelliant erioed. Rwyf am chwarae fy rhan i sicrhau eu bod yn cael y canlyniadau gorau posibl, a dod o hyd i ffordd o reoli eu cyflyrau fel y gallant fyw bywydau llawn a lleihau effaith eu diagnosis ar eu hanwyliaid a chymdeithas. Mae’n anrhydedd y gall fy angerdd am wyddoniaeth gyfrannu at hynny.